Wat kunnen we doen als het vertrouwen in de politiek afneemt en de samenleving verhardt? In 'De democratie begint bij onszelf' onderzoekt Henk Smeijsters hoe we de democratie overeind kunnen houden in een tijd van polarisatie, populisme en autocratische politici die de rechtsstaat in diskrediet brengen. Smeijsters stelt dat hervormingen van het democratisch bestel weinig uitrichten als burgers het democratisch ethos niet in zichzelf verankeren. Democratie is geen vanzelfsprekendheid, maar v...

Na het rampjaar 1672, waarin de Nederlandse Republiek wankelde onder interne verdeeldheid en buitenlandse dreiging, ontwikkelt Spinoza in zijn 'Politiek traktaat' een politieke filosofie die zowel realistisch als vooruitstrevend is. Uitgaand van de menselijke natuur – meer door hartstochten dan door rede geleid – onderzoekt hij hoe een staat eruit kan zien die vrijheid, stabiliteit en rechtvaardigheid duurzaam verenigt.

In scherpe analyses bespreekt hij verschillende staatsvormen, hun ris...

Met een voorwoord van Woei-Lien Chong

Otto Duintjer (1932-2020) was hoogleraar Filosofie en Spiritualiteit. Hij verbond belangrijke vragen uit de westerse filosofie met inzichten uit spirituele tradities en combineerde deze op een unieke manier. Verschillende aspecten van zijn denken komen samen in zijn laatste boek 'Onuitputtelijk is de waarheid'.

Centraal in het boek staan belangrijke thema’s als levensbeaming, (universeel) bewustzijn, waarheid en hun onderlinge samenhang. Levensbeaming v...

In 'Het tijdperk van de rede' stelt Thomas Paine kritische vragen bij het georganiseerde geloof. In de geest van de Verlichting verdedigt hij het deïsme: het geloof in een God die de wereld volgens rationele wetten creëerde, zonder tussenkomst van openbaring, kerk of priesterschap. Paine verwerpt de Bijbel als goddelijk gezag en benadrukt de kracht van het menselijk verstand in de zoektocht naar waarheid. Zijn toon is kritisch, helder en compromisloos – een krachtig pleidooi voor religieu...

De wetgeving over het zelfgekozen levenseinde om mensen met uitzichtloos lijden een waardig einde te bieden, blijft onderwerp van voortdurende discussie. Daarbij komen steeds vaker vragen naar voren over de juridische en morele grenzen die gepaard gaan met deze ultieme vorm van zelfbeschikking. Hoe moeten we omgaan met moeilijke gevallen zoals euthanasie bij jongvolwassenen, bij psychisch lijden, bij mensen met dementie, en bij degenen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwen? Wat te denke...

Wat betekent het vandaag de dag om wereldburger te zijn? In een wereld die steeds sterker verdeeld raakt door polarisatie, nationalisme en uitsluiting, zoekt filosoof Marc Van den Bossche naar een ander uitgangspunt: onze lichamelijkheid. Als kwetsbare, belichaamde wezens zijn we altijd al verbonden met anderen – en juist daarin ligt een begin van betrokkenheid.

Vanuit dit besef ontwikkelt 'Wereldburgers' een filosofisch parcours langs vragen over identiteit, gemeenschap en verantwoordelijk...

Maarten van Buuren geeft in 'Zijn, denken, doen' een heldere en toegankelijke inleiding op het werk van Spinoza, in het bijzonder op zijn levenswerk, de Ethica.

Spinoza vatte de filosofie, in navolging van de stoa, op als drie opeenvolgende, met elkaar samenhangende vragen: Wat is Zijn (zijnsleer)? Wat is Denken (kenleer)? Wat is Doen (ethiek)? Hij leidde zijn ethiek af uit oefeningen in kenleer en zijnsleer. In alle drie fasen (zijnsleer, kenleer, ethiek) staat de rede centraal. Wie zich in ...

De 'Gesprekken over de natuurlijke religie' van David Hume (1711 – 1776) vormen de neerslag van een levenslange interesse in het verschijnsel religie. In dit meesterwerk voert Hume aan de hand van drie fictieve gesprekspartners een filosofisch debat over de oorsprong en aard van religie. Elk personage vertegenwoordigt een ander perspectief op de vraag of de wereld een teken van een goddelijke schepper is. Op scherpzinnige wijze verkennen zij thema’s zoals het ontwerp van het universum, h...

Spinoza (1632-1677) is de belangrijkste Nederlandse filosoof en grondlegger van het rationalisme. De 'Ethica' is zijn levenswerk. In dit baanbrekende werk zet hij een visie uiteen die zijn tijd ver vooruit was. Spinoza durft de relatie tussen God, mens en wereld op een volstrekt nieuwe manier te denken. Zijn meesterwerk werd, vanwege de controversiële inhoud, pas na zijn dood gepubliceerd.

De 'Ethica' toont de weg van slavernij naar vrijheid. Spinoza begint met de vraag naar het Zijn, verv...

In 'Spinoza en de Republiek' schetst Maarten van Buuren de historische en politieke context die Spinoza ertoe bracht het 'Politiek traktaat' te schrijven. Die context is allesbehalve abstract: een diep verdeelde Republiek zonder grondwet, verscheurd door de machtsstrijd tussen monarchisten en republikeinen. Toen buitenlandse mogendheden in 1672 gezamenlijk aanvielen, werkte de interne verdeeldheid verlammend – met als dieptepunt de moord op de gebroeders De Witt en de machtsovername door Wi...