M. Lévy-Bruhl then explains that, whilst recognising the entire coherence of Comte’s collective labours, he proposes to confine his present study to the earlier and principal work, the Philosophy, which in M. Lévy-Bruhl’s opinion is the dominant and more fruitful composition.

This he regards as the representative work of the nineteenth century, as shown by the intellectual history of the period. He points to its influence on thought in England, in Europe, and in America. It will surpris...

‘Een fabuleuze ideeëngeschiedenis.’ – **** Bas Heijne in NRC

‘Dapper en uitdagend.’ – **** Ronald Raak in de Volkskrant

Marx, Wagner en Nietzsche ontwikkelden hun revolutionaire ideeën in de negentiende eeuw en hadden grote invloed op de periode daarna, een eeuw van extremen en politieke catastrofes.

Politicoloog Herfried Münkler brengt deze drie fascinerende figuren bij elkaar, wijst op hun overeenkomsten en verschillen en roept daarmee een heel tijdperk op dat vele aardversc...

Almaar toenemende energieconsumptie en uitstoot leiden onvermijdelijk tot gevaarlijke klimaatverandering. Maar wat als het ultieme gevaar buiten ons blikveld blijft, omdat we dat simpelweg niet kúnnen zien?

Het oog van de catastrofe gaat over het onzichtbare bij uitstek: de catastrofe die zou vernietigen wat ons zicht überhaupt mogelijk maakt – ons. Filosoof Mark Leegsma onderneemt een poging om al denkend zicht te krijgen op dit onzichtbare. Juist vandaag de dag is dat cruciaal, want all...

Van wie is de democratische rechtstaat en heeft deze een politieke kleur? Dat is de vraag die Paul Frissen, auteur van De integrale staat (2023, inmiddels vierde druk), wil beantwoorden. De extreme kanten van het spectrum claimen beide eigendom en kleur. Populistisch rechts wil dat de democratie linkse instituties ondermijnt. Activistisch links zet de rechtstaat in om rechtse meerderheden met een beroep op mensenrechten te blokkeren. Beide zijn revolutionair; beide bedrijven identiteitspoliti...

Zoek naar jezelf en je vindt de ander. Dat is het fundamentele inzicht van de Japanse zenmeester Dōgen (1200-1253). Uit onvrede met het boeddhisme van zijn tijd ondernam hij de gevaarlijke zeereis naar China, waar hij na enige omzwervingen uiteindelijk de verlichting of ultieme vrijheid ontdekte. Terug in Japan schiep hij een even weergaloos als eigenzinnig wijsgerigliterair oeuvre, dat uit talloze doorwrochte preken, gedichten en handboeken voor het kloosterleven bestaat.

Een zilverreiger i...

Hoogleraar Ronald Meester ergert zich aan collega-wetenschappers die ervan uitgaan dat de evolutietheorie alles kan verklaren, van geloof tot homoseksualiteit. Ze is geen theorie van alles, laat Meester aan de hand van overtuigende voorbeelden zien. De evolutieleer kan bijvoorbeeld het bestaan van seks of bewustzijn niet verklaren. Meester pleit voor een realistischer beeld van wat wetenschap vermag. Dit leidt tot een gezondere samenleving die haar spirituele dimensie niet veronachtzaamt.

Filosoof Sophie Oluwole deelt haar wonderbaarlijke ontdekkingen over de Afrikaanse filosoof Orunmila, die leefde ten tijde van Socrates. Beide filosofen hebben zelf geen woord op papier gezet. Hun werk vertoont opvallende inhoudelijke overeenkomsten en interessante verschillen. Aan de hand van deze denkers beschrijft Oluwole hoe de Afrikaanse en westerse filosofie allebei een andere weg zijn ingeslagen. Bovenal toont ze aan dat de menselijke behoefte aan filosofie universeel is.

Wij mensen oordelen voortdurend over elkaar. De sociale media zetten dit oordeelgedrag extra aan, en cultuurverschillen leveren nieuwe misverstanden op. Toch heeft oordelen volgens Ziyad Marar ook gunstige kanten: het bewijst bijvoorbeeld onze verbondenheid. En sommige negatieve gevolgen van oordelen kun je vermijden; daarvoor geeft hij bruikbare adviezen. Dankzij voorbeelden uit de media, de wetenschap en uit Marars eigen leven gaan we inzien wat er werkelijk gebeurt als we oordelen.

Oordele...

‘Stad van ideeën’ is een geschiedenis van Parijs vanaf de Romeinse tijd tot nu. Alec van der Horst toont de stad als centrum van intellectuele vernieuwingen in Europa. Het denken gaf de stad vorm, maar omgekeerd drukte Parijs ook een duidelijk stempel op het intellectuele klimaat in het Westen.

Van der Horst zet zijn boek op als een verrassende rondleiding door de stad en door de tijd. Vol interessante en vermakelijke anekdotes, toegankelijk zonder ooit oppervlakkig te worden.

Kyle Chayka onthult hoe algoritmen onze online- en offlineervaringen beïnvloeden, leidend tot een wereld van eindeloze consumptie en algemene angst. Hij onderzoekt hoe menselijke ervaringen beperkt worden door technologiebedrijven die uit zijn op winst. Onze cultuur wordt vervlakt door suggesties van algoritmen die vooral gebaseerd zijn op meer van hetzelfde.

Filterwereld stelt urgente vragen over vrije wil en persoonlijke vrijheid in een digitaal tijdperk dat wordt gedomineerd door algo...