Vóór de coronacrisis waanden we ons meesters van ons lot. Alles leek maakbaar. Tot een microscopisch klein virus ons uit deze illusie wakker schudde.

In Leven zonder oplossing laat Ad van Nieuwpoort zien dat die maakbaarheidsgedachte de mens al eeuwen in de weg zit, zowel in onze religieuze tradities als in het moderne, seculiere levensgevoel. Aan de hand van de aangrijpende parabel van Job laat Van Nieuwpoort zien dat elke poging tot een antwoord op het menselijk lijden eigenlijk een miske...

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De ver...

De zes Caribische eilanden in het Koninkrijk zijn al bijna vier eeuwen lang verbonden met Nederland. Daar zijn Antillianen zich heel goed van bewust, maar in Nederland ligt dat anders. Veel kennis over de eilanden is er niet, en er is ook geen sterk gevoel van saamhorigheid: ze worden misschien niet gezien als buitenland, maar ook zeker niet als binnenland. Ondanks de lange gezamenlijke geschiedenis is de gevoelsafstand altijd groot gebleven. In Ongemak beschrijven Gert Oostindie en Wouter Ve...

In een grotendeels ontkerkelijkte samenleving spelen kerken en andere religieuze organisaties nog altijd een opmerkelijk belangrijke maatschappelijke rol. Tussen overheden en religieuze organisaties vindt regelmatig contact plaats en bestaan (financiële) banden. Hoe is dit te verklaren en te rijmen met een op het oog kritische houding vanuit politiek en maatschappij ten aanzien van relaties tussen ‘kerk’ en ‘staat’?

In Gescheiden partners beschrijven James Kennedy en Mart Rutjes de v...

In 1895 werd Willem Mengelberg vaste dirigent van het Concertgebouworkest. Hij is dan 24 jaar en staat aan het begin van een glansrijke internationale carrière, die echter ook enkele tragische dieptepunten zou kennen. Mengelberg werd als dirigent alom bewonderd, maar was als mens niet bij iedereen geliefd.In dit eerste deel van de biografie, dat Mengelbergs leven tot 1920 bestrijkt, is er veel aandacht voor zijn vormig en zijn snelle opkomst in het Nederlandse en internationale muziekleven, ...

Hebt u vroeger ook op een dempie gestaan? Hoeveel eilanders zijn er in Amsterdam? Wist u dat bolleboos uit het Jiddisch stamt en met de gevangenis te maken heeft? Waarom wonen de klagers in de Warmoesstraat? Wie hebben het woord bolus naar Amsterdam gebracht? Wat doet u als u Nieuwedijkies maakt? En wat is er aan de hand als uw armen te kort zijn? Weet u waarom de Eerste Lindendwarsstraat een dwarsstraat wordt genoemd?

En waarom is een meier 100 euro en een joetje maar 10?

Op deze en nog vee...

Veel mensen associëren de Middeleeuwen met armoede, wreedheid, honger en ziekte: een barbaarse, primitieve wereld. Deze sombere kijk gaat terug op de Renaissance, toen humanisten de term bedachten voor de 'duistere' eeuwen tussen hun eigen tijd en de klassieke Oudheid. De Middeleeuwen. Een kleine geschiedenis probeert dit eenzijdige beeld bij te stellen door de belangrijkste ontwikkelingen uit de periode in kaart te brengen. Het is met kennis van zaken geschreven met behulp van de nieuwste i...

Een unieke samenwerking tussen de leukste wijnboer en de bekendste oudhistoricus van Nederland

Als je de moderne techniek van het wijnmaken vergelijkt met de primitieve manier waarop de wijnmakers van een paar duizend jaar geleden hun druiventrossen plukten, platstampten en in open gistkuipen lieten rotten, dan is het een godswonder dat we nog steeds wijn drinken. Want ondanks alle vreselijkheden waaraan druiven honderden eeuwen lang zijn blootgesteld, zijn wij die kneiterzure, of mierzoete, o...

In De ongelukkigste uit 1843 schrijft de Deense filosoof Søren Kierkegaard dat het leven van de mens doordrongen is van de tijd. En met de tijd komt het lijden. Juist doordat we het verstrijken van de tijd belichamen, zijn we bijna nooit echt in het nu aanwezig. Sommigen leren daarmee leven door een thuis in het verleden te vinden, anderen in de toekomst. Dubbel ongelukkig is degene die zich de toekomst herinnert of het verleden verwacht. De hedendaagse mens, die niet eens beseft dat hij ner...

Anne Frank hield van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944 een dagboek bij. Zij schreef haar brieven alleen voor zichzelf, tot ze in de lente van 1944 op radio Oranje de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in ballingschap, Bolkestein, hoorde spreken. Hij zei dat na de oorlog alle getuigenissen van het lijden van het Nederlandse volk onder de Duitse bezetting verzameld en openbaar moesten worden gemaakt. Als voorbeeld noemde hij onder andere dagboeken. Onder de indruk van deze redevoer...