Als de ene biljartbal op de andere botst zou het ons verrassen als ze allebei roerloos op het groene laken blijven liggen. Logisch? Nee, dat is niet ‘logisch’. We zien eerst het een (de aanloop) en dan het ander (het vervolg), maar we zien strikt genomen nooit een oorzaak en nooit een gevolg.

Nadat David Hume Immanuel Kant uit zijn dogmatische sluimer wekte door het idee van causaliteit voorgoed uit de lucht te schieten schudt Bert Keizer met zijn hervertelling van Traktaat over de menseli...

Het zijn opwindende tijden voor jonge schilders: corona, #metoo, Black Lives Matter, het klimaat, mondialisering – allemaal thema’s die vragen om een reactie. Maar hoe toon je als jonge schilder je betrokkenheid, in je eentje, in je atelier, met verf en doek? En wat betekent die betrokkenheid als je schilderijen ineens belanden in de greep van de markt?

Brave New World, samengesteld en geschreven door Hans den Hartog Jager, laat zien dat jonge kunstenaars als Njideka Akunyili Crosby, Avery...

Stefan Zweig was door toedoen van de Tweede Wereldoorlog

al uit Europa verdreven toen hij een beduimeld

exemplaar in handen kreeg van de Essays van Michel

de Montaigne. Terwijl Hitler de wereld verscheurde

met zijn totalitaire regime en het individu marginaliseerde,

vormde het vrije denken van Montaigne het

laatste grote project van Zweig. Na omzwervingen via

Londen, Bath en New York, vestigde hij zich in 1940 in

Brazilië. De essays van Montaigne hielpen hem in zijn

obsessieve gedachten over...

Dit betoog is een aanval op intellectuele gemakzucht en een pleidooi voor de aanname dat alles zin heeft. Is geschiedenis fictie? Ja, als we daarmee bedoelen dat we er niet voor moeten terugschrikken op zoek te gaan naar samenhangende verhalen in de historische werkelijkheid. Met fictie kun je de waarheid dichter benaderen dan met het bestuderen van bronnen. Empathie is cruciaal voor begrip. Dat geldt voor alle terreinen van het leven – en in het bijzonder voor historisch onderzoek.

Ilja Leo...

Omdat de mens zelf niet wezenlijk verandert, kan en zal de geschiedenis zich telkens blijven herhalen; hetzelfde als altijd, maar anders. Mens worden is een kunst, het nieuwe boek van Nexus-directeur Rob Riemen, is een pleidooi voor humanisme – in de hoop dat wij eindelijk zullen leren van onze geschiedenis. Onze identiteit zou de belichaming moeten zijn van waarden die aan alle mensen toebehoren en die de eenheid van de mensheid bewaren: onze mogelijkheid om in waarheid te leven, recht te ...

Van kinds af aan is schrijver en NRC-columnist Christiaan Weijts (1976) gefascineerd door de limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Die is recent door Unesco uitgeroepen tot Werelderfgoed. Een groot deel van zijn leven heeft Weijts in de nabijheid van die grens gewoond. Zijn meeslepende relaas is opgebouwd als een reportage-essay, een wandeling in de stijl van W.G. Sebald, langs de Rijn van Katwijk naar Leiden. Van stranddagen en bollenpellen tot de lessen Latijn op het Stedelijk ...

De kunst van het oorlogvoeren van Sunzi, oftewel meester Sun, is een van de bekendste werken uit de Chinese schriftelijke traditie en een van de weinige klassieke traktaten over oorlogvoering in de wereldliteratuur. De 2500 jaar oude tekst heeft nog altijd zijn relevantie niet verloren, en dat is onder meer te danken aan het feit dat meester Sun zich niet zozeer bezighoudt met technische zaken als de opleiding of organisatie van een leger. Hij neemt een hoger, conceptueel standpunt in, dat va...

In een tijd waar het de normaalste zaak van de wereld is dat vrouwen even serieus worden genomen als mannen, maar het tegelijkertijd niet meer vanzelfsprekend is dat vrouwen zelfbeschikkingsrechten hebben, is deze paradigmatische tekst minstens zo relevant als in de tijd en cultuur waarin ze werd geschreven.

Hélène Cixous, Frans filosoof, verbindt het vrouwelijke met het schrijven – de noodzaak om een eigen stem en poëtica te vinden – en met verlangen, schoonheid, angst en schaamte. Ze ...

Waarom moeten we gehoorzamen? Dat is de kernvraag van het felle betoog van Étienne de la Boétie, die het schreef toen hij pas achttien was. Zijn antwoord: dat moeten we niet. En we moeten ons er ook niet toe laten dwingen. Niemand kan een volk onderwerpen als dat zich niet eerst aan hem heeft onderworpen.

De publicatie van De vrijwillige onderwerping (1576) maakte Boétie, de hartsvriend van de filosoof Montaigne, tot een intellectuele voorloper van het anarchisme en de burgerlijke ongehoor...

In 1873 dwingt Groot-Brittannië de sultan van Zanzibar tot het sluiten van

de plaatselijke slavenmarkt, het centrum van de Oost-Afrikaanse mensenhandel.

Een kwart eeuw later is het op het hele eiland gedaan met de

slavernij. Net als met de onafhankelijkheid van het sultanaat. Na de kortste

oorlog in de geschiedenis – nog geen drie kwartier – wordt Zanzibar

een Brits protectoraat. Einde van de slavernij, begin van de onderwerping.

Het westerse imperialisme is, heel paradoxaal, zowel human...