Bestuurskundige Paul Frissen laat overtuigend zien hoe het alomtegenwoordige verlangen naar samenhang onze rechtstaat bedreigt.

In politiek en bestuur lijkt samenhang een universele waarde te zijn: het geheel is meer dan de som der delen, en daarin heeft alles en iedereen een plaats. Gelijkheid en gelijkwaardigheid zijn onlosmakelijk verbonden. Volgens Paul Frissen is deze stelling niet alleen theoretisch problematisch, maar ook politiek gevaarlijk. In ‘De integrale staat’ bekritiseert hi...

In zijn vroegste teksten verdedigt Freud wat hij een theorie van de verleiding noemt: de psychopathologie wordt veroorzaakt door een infantiel, seksueel trauma. Vaak wordt beweerd dat hij de realiteit van dit trauma zou hebben verworpen, om het te vervangen door oedipale fantasieën.

Herman Westerink en Philippe Van Haute tonen aan dat Freud een veel genuanceerder standpunt verdedigt. Niet alleen heeft hij de realiteit van het seksuele trauma nooit ontkend, maar bovendien speelt de verwijzing...

Bruno Latour is de eerste grote filosoof die de wereld systematisch in termen van netwerken denkt. Hij laat op intrigerende wijze zien hoe talloze uiteenlopende zaken zich met elkaar moeten vervlechten om bureaucratische organisaties, wetenschappelijke theorieën, complexe technologieën en menselijke samenlevingen tot stand te brengen. Als grondlegger van de zogenoemde actor-netwerktheorie speelt hij al meer dan veertig jaar een prominente rol in debatten over wetenschap, politiek, technolog...

De milieuproblematiek staat pas sinds kort op de agenda als een fenomeen dat de mensheid bedreigt. Toch blijkt het negentiende-eeuwse gedachtegoed van Karl Marx verrassende inzichten te bieden om deze actuele problemen te duiden. Marx laat zien dat het menselijk ingrijpen in de natuur leidt tot zelfvervreemding: de mens ondermijnt zijn bestaan als een wezen dat zelf deel uitmaakt van de natuur. Deze zelfvervreemding cumuleert in de kapitalistische samenleving.

Marx lezend zien we dat de milie...

De laatste jaren is het denken van Sartre aan een opmars bezig. Nu wetenschappelijk geïnspireerde filosofen de mens proberen te reduceren tot de natuurkundige werkelijkheid, en dan vooral tot de grijze massa die zich in ons hoofd bevindt, is er behoefte aan een filosofie van de mens.

Hoewel Sartre het menselijk perspectief centraal stelt, rekent hij af met traditionele opvattingen over wat het betekent om mens te zijn. Hij ontkent het bestaan van een vaststaande kern van wie of wat je ‘di...

‘Het nihilisme staat voor onze deur; waar komt deze meest sinistere van alle gasten vandaan?’ Nietzsche beschrijft het nihilisme meerdere malen als iets onheilspellends, als een ‘catastrofe’. Hij stelt het voor als iets wat onvermijdelijk zal komen en verschrikkelijke gevolgen zal hebben. Aan het eind van de negentiende eeuw schrijft hij dat die naargeestige maar noodlottige gebeurtenis zich zal voltrekken in de komende twee eeuwen. Dat betekent dat wij er heel dichtbij zijn, er missc...

Baanbrekende filosofie van de aarde biedt nieuw perspectief op onze zorg voor de planeet.

In de filosofische traditie is de materiële aarde als thema altijd onderbelicht gebleven. Van Aristoteles en Descartes tot Nietzsche en Heidegger blijkt de aarde altijd te zijn gedacht vanuit de vorm, vanuit het denken of vanuit de wereld. Hierdoor is de aarde als passief, inert of zelfs niet-bestaand beschouwd, en niet vanuit zichzelf. In tijden van ecologische crisis en klimaatverandering is deze mani...

Alle mensen dromen van vrijheid en vervulling. Iedereen wil de gebreken van het bestaan opheffen, wegdromen, uitdoven, verdoven ... wat dan ook om er maar aan te ontsnappen. In Grootse dromen onderzoekt André Nusselder de onbewuste drijfveren van de mens. De Duitse filosoof G.W.F. Hegel en de Franse psychoanalyticus Jacques Lacan zijn daarbij zijn belangrijkste gesprekspartners. In zijn fundamentele beschouwing van het ego, de betekenis van de ander, rivaliteit en verbondenheid stuit Nusseld...

Migratie, nationalisme, diversiteit en overheden die individuele vrijheden van burgers inperken – veel actuele thema’s roepen discussie op over de manier waarop we met elkaar samenleven. Wat kunnen we verwachten van een ander? Wat kunnen we verwachten van de overheid? En hoe geven we democratie vorm? Met deze vragen raken we aan het veelzijdige en complexe concept burgerschap.

Burgerschap verwijst naar een juridische status, naar politieke participatie en naar een gemeenschapsgevoel. Maar...

De Tractatus van Ludwig Wittgenstein is niet

alleen een van de invloedrijkste filosofische

werken van de twintigste eeuw, maar vooral

ook een tekst die generaties lezers blijft

fascineren. Worstelend met vraagstukken

over logica, betekenis en de wereld ontwikkelt

Wittgenstein een radicale visie op wat taal is

en op wat haar grenzen zijn.

Op basis van de gezaghebbende kritische

editie vervaardigde filosoof Victor Gijsbers

een geheel nieuwe vertaling van de tekst,

die hier zij aan zij met de Du...