Ongetwijfeld is de twaalfde eeuw een van de boeiendste perioden uit de westerse beschavingsgeschiedenis. Het was een tijd vol creatieve vernieuwing. Een periode waarin de ontmoeting tussen twee invloedrijke denkers plaatsvond. De dialecticus Abélard benaderde de werkelijkheid rationeel, de mysticus Bernardus van Clairvaux hechtte alleen waarde aan religieus-intuïtieve kennis. Tussen beide genieën had het tot een vruchtbare dialoog kunnen komen. Het liep evenwel uit op een regelrechte conf...

Kennis-maken bevat een selectie van Middelnederlandse artesteksten, dat wil zeggen teksten die gericht zijn op het overdragen van kennis over wetenschap, gezondheid en techniek. Deze non-fictie literatuur biedt een goede toegang tot de denk- en leefwereld van onze middeleeuwse voorouders. De oorspronkelijke teksten gaan vergezeld van een vertaling in modern Nederlands en worden uitvoerig ingeleid en toegelicht door specialisten op het gebied van de artesliteratuur. Lezers van nu kunnen in dez...

De preek is een belangrijk genre in de Middelnederlandse literatuur en kan wat betreft omvang en gevarieerdheid de vergelijking met de middeleeuwse preekliteratuur in andere volkstalen goed doorstaan. Naar verhouding is er echter weinig onderzoek naar verricht. Deze bundel is bedoel als nadere kennismaking met de Middelnederlandse preek. Het inleidende overzichtartikel bespreekt de Middelnederlandse preek als een religieus tekstgenre dat tot op zekere hoogte aan andere wetten gehoorzaamt dan ...

De Egmondse Annalen (ontstaan c. 1110-1205) vormen het oudste Hollandse geschiedwerk, en een hoofdbron voor de vroege graventijd. In deze editie wordt, aan de hand van het originele handschrift, de ontstaansgeschiedenis van de tekst geanalyseerd. Twee zelfstandige geschiedwerken (de 'Annalen van Xanten' en een biografie van Thomas Becket) zijn, overeenkomstig de bedoelingen van de annalisten, in de tekst opgenomen. Een vertaling in modern Nederlands en historische annotatie maken deze belangr...

De Romeinen, de Franken en de Noormannen noemden het Nederlandse kustgebied ‘Frisia’. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In ‘De Friezen’, dat deel uitmaakt van de serie ‘Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen’, brengt Van der Tuuk de vroegste geschiedenis van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Zich baserend o...

Fascinating insights into the origins of canon law as an academic discipline and legal knowledge in the High Middle Ages.

Die Studie untersucht die Ordnung des mittelalterlichen Rechtswissens in vorgratianischen Sammlungen, dem Decretum Gratiani sowie den Glossen und Summen zum Dekret. Im Mittelpunkt steht also das kirchenrechtliche Wissen, das sich zwischen 1000 und 1215 grundlegend änderte: Während kirchliche Rechtsregeln um 1000 in Kanonessammlungen linear gespeichert waren, wurden sie im...

Aan het begin van de middeleeuwen breidt het aantal lepragevallen zich in Europa sterk uit. Dat is zorgwekkend vanuit een medisch, maar vooral ook vanuit een religieus standpunt. Lepra wordt gezien als een straf van God en het resultaat van een zondig leven. Zonde is besmettelijk, dus wordt geprobeerd de leproos zoveel mogelijk te isoleren in speciale inrichtingen, leprozerieën.

De ziekte van Lazarus - Lepra in de middeleeuwen vertelt over maatschappelijke uitsluiting, vooral op initiatief v...

Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun le...

Tussen 1095 en 1291 gingen honderdduizenden vrome westerlingen - met name mannen maar ook vrouwen - op reis naar Jeruzalem: de plaats waar Jezus van Nazareth is gekruisigd. Het doel van deze gewapende pelgrimages was orde op zaken te stellen in de Heilige Stad en te voorkomen dat daar (nog langer) islamitische krijgsheren de dienst uitmaakten.

Deze militaire operaties, de kruistochten, waren hachelijke ondernemingen, vaak gedoemd tot mislukken. Maar er werden ook successen geboekt. Er heeft b...