Maatschappijkritiek is van alle tijden. In Kritische stemmen neemt de auteur de lezer mee door de geschiedenis van de kritiek op de samenleving: van apocalyptiek in de Oudheid en Middeleeuwen, via de utopieën van de Renaissance en de Verlichting, naar de problemen van de 'moderniteit'.In de apocalyptiek ziet men het kwaad in de wereld als het werk van Satan waaraan alleen God een eind kan en zal maken. Dat verandert in de Renaissance: utopieën fungeren als kritische spiegels en houden het p...

Thomas Merton vond zijn weg naar contemplatie, na een lange zoektocht. Al vroeg wees geworden, liet hij zich inspireren door de intellectuele, literaire en geestelijke rijkdom van de cultuur en het leven in Europa en de Verenigde Staten. Zoekend naar meer diepgang kreeg zijn leven vastere vorm in een traditionele religieuze context, uiteindelijk in de trappistenabdij Gethsemani in Kentucky. Daar ontplooide zich zijn talent als vertolker en gids van de eigen traditie, als pionier van de dialoo...

Thomas van Aquino (1224/5-1274) staat bekend als een van de belangrijkste theologen uit de christelijke traditie. Daarnaast is hij ook een groot en origineel filosoof. Hij leefde in de Middeleeuwen, in een tijd waarin, via de Arabische filosofen, de filosofie van Aristoteles geïntroduceerd werd aan de universiteiten in de westerse wereld.

Het geschrift 'Over het zijnde en het wezen' bevat een boeiende filosofische analyse van de grondstructuur van de werkelijkheid in haar diverse geledingen....

Cicero, Het bestaan van de goden

Vertaald door Vincent Hunink

Ingeleid door Rogier van der Wal

De Grieks-Romeinse cultuur is ondenkbaar zonder goden. Hun tempels en afbeeldingen, en vooral hun talrijke verhalen vervulden de wereld. Maar bestonden de klassieke goden ook echt, en zo ja, wat deden zij? Daarover debatteerden vooral filosofen. En die waren het, zoals vaak, grondig met elkaar oneens. De volgelingen van Epicurus zagen voor goden een minimale rol weggelegd, terwijl de invloedrijke...

'Mencius', de gesprekken van Meester Meng (ca. 300 v. Chr.), geldt al duizend jaar als één van de vier hoofdwerken van het confucianisme. De invloed van het geschrift in de Chinese traditie kan nauwelijks worden overschat en is vergelijkbaar met die van Augustinus in het christelijk denken.

'Mencius' bevat niet alleen losse uitspraken van de meester maar ook vele dialogen met vorsten, hoge functionarissen, vrienden, leerlingen en filosofische tegenstanders. Het is daardoor een zeer levendi...

'Make America great again!', 'terug naar de VOC-mentaliteit!'. Vooral in populistische kringen wordt hunkerend verwezen naar tijden waarin alles zo goed was. Hierbij wordt echter niet verwezen naar een feitelijk historisch, maar naar een 'utopisch' verleden. Een utopisch beeld van het verleden, met weglating of manipulatie van onwelgevallige feiten. Op die manier wordt het verleden maakbaar en wendbaar. Is het wendbaar gemaakte verleden een vluchtweg uit een wereld die te open en te onzeker i...

Wat hebben we nodig om ons leven als zinvol te kunnen ervaren? In 'Stiefkind van de rede' staat de samenhang tussen menselijke zingeving en traditie centraal. Peter Abspoel laat zien hoe gemakkelijk er een kloof ontstaat tussen wat we echt nodig hebben en wat we denken nodig te hebben.

In het moderne westerse denken is het geloof in de rede en de vooruitgang over het algemeen de norm. We zijn geneigd traditie te zien in eenvoudige en nostalgische beelden en vooruitgang te denken als de afsta...

Vertaald door Piet Gerbrandy

Ingeleid en toegelicht door Piet Gerbrandy en Guusje van der Meij

De eerste helft van de twaalfde eeuw was een periode van ongebreidelde creativiteit. In Tours aan de Loire schreef Bernard Silvestris een verbluffend werk, waarin vrolijke poëzie en filosofische dialogen gecombineerd zijn om een wonderlijk verhaal te vertellen over het ontstaan van het universum en de constructie van de mens, een schepsel dat even breekbaar als inventief is. Bernard baseerde zich o...

Wat drijft je, wat beweegt je, bij wat je doet, bij de manier waarop je leeft? Zulke vragen zijn niet zo eenvoudig te beantwoorden, maar ze raken wel de kern van ons leven. Vaak genoeg hebben onze diepste drijfveren te maken met achterliggende emoties, zoals angst, liefde, geloof of vertwijfeling. Over elk van deze vier ‘drijfveren’ schreef de Deense filosoof Søren Kierkegaard een heel boek, soms zelfs meerdere.

Aan de hand van Kierkegaards ideeën brengt Andries Visser op een eenvoudige...

Elke fatsoenlijke samenleving respecteert algemene mensenrechten, zoals onder andere vastgelegd in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Maar waar ligt de bakermat van het idee dat de mens grondrechten heeft en waar werden ze voor het eerst nader gespecificeerd?

In de christelijke wereld werd eeuw na eeuw geleerd dat ze te vinden zijn in de Bijbel, met Jezus als woordvoerder. In meer seculiere kring worden vooral de verlichtingsdenkers als voornaamste inspiratiebron gezien, me...