De vastgeketende mensen in de grot, de wagenmenner van de ziel, de bolletjesmensen van Aristophanes, de Nobele Leugen, het verzonken Atlantis… Plato, de filosoof die een rationele dialoog als de enige weg naar de waarheid beschouwde, is ook de auteur van meerdere fantastische verhalen die zo tot de verbeelding spreken dat ze een vaste plaats hebben gevonden in het westerse collectieve geheugen. De vertellingen moesten de denkbeelden van Plato aanschouwelijk maken en geven tot op de dag van ...

Het christendom was aan het eind van de vierde eeuw de staatsgodsdienst van het Romeinse rijk geworden. De andere godsdiensten waren verboden, met alleen nog een gedoogstatus voor de joodse godsdienst. Het christendom bleef de heersende godsdienst rond de Middellandse Zee ook toen later de westelijke helft van het Romeinse rijk verbrokkelde, tot in de zevende eeuw volken met een andere godsdienst aan de kusten verschenen. De Perzen werden nog verslagen, de Arabieren niet.

'De lange zevende ee...

Vertaald door Paul Claes

Onder redactie van Vincent Hunink

‘Mijn vriendin is mijn inspiratiebron,’ schreef de Romeinse dichter Sextus Propertius. Zijn debuut was de eerste bundel uit de westerse poëzie die gewijd is aan één vrouw.

Propertius werd omstreeks 50 voor C. geboren in Assisi. Na de dood van zijn vader, die onteigend werd tijdens de burgeroorlog, verhuisde hij naar het Rome van keizer Augustus. Daar maakte de vroegrijpe twintiger furore met liefdesgedichten voor een femme fata...

In 'Inleiding tot de verwondering' werkt Cornelis Verhoeven het aloude idee uit dat filosoferen begint met het toelaten van verwondering en het loslaten van vanzelfsprekendheid. Verwondering is iets dat je overkomt en gaat aan het vragen en het denken vooraf. Ze wordt het startpunt van een ontdekkingstocht waarin Verhoeven je stap voor stap tot filosoferen brengt. Deze Inleiding tot de verwondering zou dus ook een praktische ‘inleiding in de filosofie’ kunnen heten.

Het boek verscheen in...

Niet Erasmus maar Pierre Bayle (1647-1706) draagt de bijnaam 'filosoof van Rotterdam'. Behorend tot de vervolgde protestantse minderheid in het absolutistische Frankrijk van Lodewijk XIV vond hij in 1681 onderdak in de vrije Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Bayle was geen academisch filosoof, maar een 'philosophe' zoals Voltaire en Diderot die met zijn scherpe pen vriend en vijand geselde.

Zijn Dictionaire historique et critique is een encyclopedie die voor veel verlichtingsdenkers d...

Mensen in India vormen zich een beeld van Jezus Christus dat aansluit bij hun eigen cultuur. Voor hindoes krijgt Jezus een plaats tussen de leraren en goden van de eigen religie. Zij herkennen in zijn levensverhaal iets van de wijsheid en de mystiek, die in het hindoe e zo centraal staat. Ook christenen in India maken gebruik van de begrippen die het hindoe e aanreikt, als zij de betekenis van Christus onder woorden willen brengen.Zo wordt Jezus in ieder geval - voor hindoes christenen - een...

Vertaald door Vincent Hunink

Het traktaat dat de geschiedenis is ingegaan onder de titel Liber de praecepto et dispensatione dankt zijn bestaan aan een dringende vraag van enkele benedictijner monniken aan het adres van de abt van Clairvaux. Het centrale thema is de toepassing van de Regel van Benedictus. Een wetgeving vraagt immers om jurisprudentie, en dat geldt evenzeer voor een monastieke codex als de Regel. Toch schrijft Bernardus niet alleen een juridische verhandeling waarin met subtili...

Judith Butler, Toni Negri en Slavoj Zizek zijn zonder twijfel drie van de bekendste en belangrijkste linkse denkers van dit moment. Ze hebben baanbrekend werk verricht in het denken over gender, arbeid en ideologie. Maar net als bij veel andere filosofen is hun werk soms moeilijk toegankelijk en vereist vaak nogal wat voorkennis. Sebastien Valkenberg spreekt zelfs over de 'postmoderne abracadabra' van filosofen als Butler en Zizek. Hun werk dreigt hun werk eenzelfde plaats in te nemen als Ma...

Maatschappijkritiek is van alle tijden. In Kritische stemmen neemt de auteur de lezer mee door de geschiedenis van de kritiek op de samenleving: van apocalyptiek in de Oudheid en Middeleeuwen, via de utopieën van de Renaissance en de Verlichting, naar de problemen van de 'moderniteit'.In de apocalyptiek ziet men het kwaad in de wereld als het werk van Satan waaraan alleen God een eind kan en zal maken. Dat verandert in de Renaissance: utopieën fungeren als kritische spiegels en houden het p...

Thomas Merton vond zijn weg naar contemplatie, na een lange zoektocht. Al vroeg wees geworden, liet hij zich inspireren door de intellectuele, literaire en geestelijke rijkdom van de cultuur en het leven in Europa en de Verenigde Staten. Zoekend naar meer diepgang kreeg zijn leven vastere vorm in een traditionele religieuze context, uiteindelijk in de trappistenabdij Gethsemani in Kentucky. Daar ontplooide zich zijn talent als vertolker en gids van de eigen traditie, als pionier van de dialoo...