‘Iedereen die in Nederland in de politiek gaat, welke richting of overtuiging dan ook toegedaan, zou eerst een toelatingsexamen moeten doen, waarbij deze essays van Max Weber tot de verplichte literatuur zouden horen.’ – H.J.A. Hofland

Max Weber (1864-1920) is een van de grondleggers van de sociologie. Zijn klassieke essays Wetenschap als beroep en Politiek als beroep bieden een beknopte en elegante kennismaking met de centrale thema’s van zijn werk. Volgens Weber verschaft de wetensc...

Vanouds heeft verlichting het doel nagestreefd bij de mensen de vrees weg te nemen en hen als heer en meester te laten optreden. Maar de volledig verlichte aarde straalt in het teken van triomferend onheil.’

Dialectiek van de Verlichting geldt als sleutelwerk in het denken van Kritische Theorie van de ‘Frankfurter Schule’. Van Homerus tot Nietzsche biedt het een filosofische en psychologische kritiek van de grondbegrippen van het westerse denken: rede en natuur. Elke stap voorwaarts in ...

‘De resultaten van de filosofie zijn de ontdekking van allerlei doodgewone onzin en de builen die het verstand heeft opgelopen bij het opbotsen tegen de grenzen van de taal. Zij, de builen, doen ons de waarde van die ontdekking inzien.’

Ludwig Wittgenstein heeft twee boeken op zijn naam staan die een omwenteling in het filosofisch denken teweegbrachten, de Tractatus en de Filosofische onderzoekingen. Dit laatste werk is veel vrijer, improvisatorischer en essayistischer dan het traktaat, e...

In Vele goden onderscheidt Max Weber twee grote typen van ‘religieuze wereldafwijzing’: mystiek en ascese. Hij gebruikt deze tweedeling om de grote wereldgodsdiensten van elkaar te differentiëren en vervolgens te koppelen aan de invloed die zij hebben binnen de samenleving.

Vele goden is een kerntekst in Webers beschouwingen over het ‘wereldhistorische proces van rationalisatie’ en de rol die religies hierin hebben gespeeld. Weber bespreekt de relatie tussen rationalisatieprocessen e...

Onmisbaar voor iedereen die weleens met de mond vol tanden staat en die de trucjes van de discussiepartner zat is.

Social media en het dagelijkse maatschappelijke debat wemelen van fakenieuws, des- en misinformatie, maar ook van discussietrucs als jij-bakken en whataboutismen. Voor fakenieuws is terecht veel aandacht, maar voor drogredenen, hoewel net zo schadelijk voor een eerlijk debat, veel minder.

Drogredenen bevat onmisbare munitie tegen manipulerende politici en andere drogredenaars. He...

Leef je voor jezelf of voor de ander? Waar ligt de grens tussen overgave en ongebondenheid? De filosofie van de levenskunst uit zowel oost als west bevindt zich op dit snijvlak van intimiteit en onthechting. Wijsgerige meesters uit beide tradities raden ons doorgaans aan om minder op onszelf te letten, want zo kunnen wij ons werkelijk met de wereld verbinden. De valkuil van dergelijke intimiteit is echter zelfverlies. De valkuil van een al te grote onthechting is dan weer isolatie. Het komt e...

‘Een spook waart door Europa. Het spook van het communisme.’ Marx en Engels lichten een tipje van het laken op.

In slechts twee maanden tijd schreven Karl Marx en Friedrich Engels Het communistisch manifest. Deze in 1848 verschenen tekst zou uitgroeien tot het invloedrijkste politieke en economische program van de twintigste eeuw. In kort bestek, helder en vooral begrijpelijk, zetten Marx en Engels hierin de leer van het communisme uiteen, waarbij economische en politieke ‘wetmatighede...

De Fenomenologie van de geest, Hegels hoofdwerk uit 1807, is nu integraal beschikbaar in een uitmuntende vertaling van filosoof Willem Visser. Het boek is bewierookt en verguisd, maar niemand betwist dat het een van de belangrijkste werken is in de westerse filosofie.

In de Fenomenologie van de geest probeert Hegel de geschiedenis van de mensheid opnieuw te denken, in het licht van Kants grensverleggende Kritiek van de zuivere rede uit 1781. Hij beschrijft de verschillende stadia van de ‘ge...

Filosofen en natuurkundigen hebben al millennia nagedacht over het verschijnsel ‘tijd’, zonder daarbij een behoorlijke tip van de sluier op te lichten. De Franse denker Levinas heeft de tijd echter ‘ontsluierd’ door hem te typeren als kwetsbaarheid en sterfelijkheid. Hiermee valt alles in onze werkelijkheid op zijn plaats. Levinas maakt duidelijk dat tijd naast lijden ook al het schone, alle vreugde, affectie en bovenal ethiek mogelijk maakt. Hij toont dit aan door te argumenteren van...

Wie aan filosofen denkt, zal niet meteen krijgers voor zich zien. Het cliché van de stoffige studeerkamergeleerde lijkt beter te passen. In de klassieke oudheid en in het Japan van de samoerai waren filosofie en krijgerschap echter nauw met elkaar verbonden. Filosoof zijn veronderstelde actie en strijd. Ook vandaag de dag vraagt wijsheid om een praktische

levenshouding, een weerbare instelling en voortdurende beoefening. Filosoof Pablo M. Lamberti leidt de lezer langs de inzichten van krijge...