Oriëntalisme zorgde bij verschijnen in 1978 voor een grote omslag in de Midden-Oostenstudies en had een blijvend effect op postkoloniale en culturele studies. Met de term, gemunt door Said, wordt de ‘westerse’ kijk op het Oosten gedefinieerd, een invloedrijke Europees-ideologi¬sche schepping die het mogelijk maakte om te gaan met het ‘andere’ van de oosterse cultuur. Oriëntalisme maakt het Oosten ondergeschikt aan het Westen.

Die simplificatie gaat terug tot op de oude Grieken en ...

De weg naar slavernij heeft velen geïnspireerd, maar

minstens even zoveel mensen tot woede gedreven:

politici, filosofen, economen, gewone lezers; niemand

blijft onberoerd onder Hayeks klassieker. Het boek

verscheen oorspronkelijk in 1944 en bevat een vurige

waarschuwing tegen de gevaren van een overheid

die de productiemiddelen in handen heeft. Volgens

Hayek leidde het model van een krachtige centrale

overheid met grote economische controle naar de

verschrikkingen van nazi-Duitsland en fasc...

De filosoof Diogenes werd bij leven bewonderd én verguisd. Geboren

in de vierde eeuw voor Christus aan de Zwarte Zeekust, in hedendaags

Turkije, kwam hij als banneling in Athene terecht en later in Korinthe.

Zijn aanpak was even onorthodox als zijn ideeën. Diogenes gaf geen les,

schreef geen traktaten en ging niet uitgebreid in debat met collega’s: hij

belichaamde zijn visie van eenvoud en autonomie door in een aardewerken

pot op het marktplein te leven, beschikbaar voor vragen en zichtbaar

voor wie van hem wilde lere...

Overal ter wereld sterven rivieren door vervuiling, droogte en indamming. Al sinds mensenheugenis moeten rivieren dienstbaar zijn voor vervoer, voor energie, als bron van voedsel, als open riool. Wereldwijd is er echter ook een beweging gaande die het leven en de rechten van rivieren en andere natuur wil erkennen en wil vastleggen in de wet om verdere vernietiging tegen te gaan. Natuurschrijver Robert Macfarlane is diep overtuigd van deze Rights of Nature. In Leeft een rivier? neemt hij zijn ...

Wie heeft er niet gehoord van de bomen die bij Ovidius in elkaar groei­en uit liefde? Wie kent niet het verhaal van Orpheus in de onderwereld? De oudheid is nog niet voorbij. De inzichten en de wijsheid die te vin­den zijn in klassieke teksten kunnen ons ook nu nog iets leren en tot steun zijn. En vaak zijn het schitterende verhalen, met personages die al vele eeuwen tot de verbeelding spreken. Daarnaast is in de oudheid de basis gelegd voor een groot deel van de westerse literatuur – en ...

Een mooie baan, veel geld verdienen, aandacht en bewondering krijgen… dingen waarvan veel mensen dromen. Maar volgens de Romeinse filosoof Seneca (eerste eeuw n.Chr.) moeten we daar juist vanaf. Het leven is te kort, zegt hij, om te verspillen aan bijzaken. Richt je liever op wat er werkelijk toe doet: op innerlijke kracht en kwaliteit, op zelfbeheersing, op het goede. Alleen zo kan een mens het ware geluk bereiken.

Seneca’s tijdloze raad staat verwoord in zijn geliefde Brieven aan Lucili...

Als een zeventiende-eeuwse Franse denker zich zes dagen lang terugtrekt in een stoel voor de haard en zijn gedachten de vrije loop laat gebeurt er iets wat de geschiedenis van het denken blijvend verandert. Hij doet de beroemdste ‘uitvinding’ van de filosofie: cogito ergo sum – zelfs als ik alles in twijfel trek blijft één zekerheid onbetwijfelbaar overeind, namelijk dat ik ben. De harde zekerheid van deze gedachte vormt al eeuwen een grote aantrekkingskracht, want hoe onbetwistbaar d...

Franz Junghuhn (1809-1864) was een onwaarschijnlijk veelzijdig geleerde die de natuur in haar totaliteit wilde begrijpen. Hij beschouwde haar als een organisme waarin geen enkel element op zichzelf kan bestaan, ook de mens niet. Junghuhn was een tijdgenoot van de beroemde vader van de ecologie Alexander von Humboldt (1769-1859), met wie hij correspondeerde, en die zijn werk bewonderde. Humboldt schreef onder meer: ‘Het deed me plezier u in levenden lijve te kunnen vertellen hoeveel ik van u...

Mensen kunnen niet zonder cadeaus. Dat wil zeggen: in iedere menselijke beschaving speelt het uitwisselen van geschenken een belangrijke rol. Een fles wijn voor bij een diner, een officieel geschenk bij een staatsbezoek, een huwelijkscadeau: het uitwisselen van kleine of grotere aardigheden is overal en in alle tijden een manier om belangrijke gebeurtenissen te markeren.Wat wel per cultuur verschilt, is waar die giften en gaven uit bestaan en bij welke gelegenheden ze precies worden uitgewiss...

In De ontkenning van de dood (1973) pakt Becker het probleem van de grootste leugen van het menselijk bestaan aan: de weigering om de eigen sterfelijkheid te onderkennen. De gehele beschaving lijkt zichzelf namelijk te beschermen tegen het besef van de dood als einde van het leven. Volgens Becker leven we behalve in onze tastbare wereld ook in een symbolische, waarin zich de overtuiging van onze onsterfelijkheid bevindt. We scheppen om herinnerd te worden, om deel uit te maken van iets waarva...