'Het hogere in het dagelijkse betrekken, dát is wat kunst kan doen. En dat is ook wat mij dreef in de meer dan vijftig jaren waarin ik lesgaf in kunstgeschiedenis en bouwkunst aan het Geert Groote College Amsterdam. Kunstbeschouwing nam in het lesaanbod van die school een ruime plaats in. Veel leerlingen deden het eindexamen kunstgeschiedenis havo of vwo. Als afsluiting van al deze lessen volgde dan de reis naar Rome, Florence, Parijs of Barcelona.' - Mark Mastenbroek

Dit boek is bedoeld voo...

Dit boek bekijkt laatmiddeleeuwse en vroegmoderne kunst als een instrument voor de ziel. Kunst als middel, met als doel verlossing. Rond 1500 waren wereldbeeld en zelfperceptie nauw verweven met de Bijbel. Kunst bood bescherming. Wekte gevoelens, gedachten en intenties op die bijdroegen aan het zielenheil. Beelden creëerden een meditatieve matrix om de ziel te onderzoeken en herstellen. Waarin de kijker elk bizar detail kon aftasten, elk laagje betekenis kon afpellen en intens geraakt kon wo...

Jheronimus Bosch was ook in zijn eigen tijd een gevierd schilder. De opdrachtgevers en eigenaren van zijn schilderijen maakten deel uit van de sociale en culturele elite van de laat-vijftiende- en zestiende-eeuwse maatschappij. Sommigen van hen lieten zich door Bosch portretteren op de werken die zij bij hem bestelden; van anderen weten we alleen dat zij geïnteresseerd waren in zijn kunst. Het is opvallend dat veel van de liefhebbers van Bosch’ kunstwerken op de een of andere wijze met elk...

Leo Gestel en Gustave De Smet, vluchtelingen – zielsverwanten Gestel (1881-1941) en De Smet (1877-1943) kregen beiden de eerste schilderlessen van hun vader en kozen op jonge leeftijd voor een leven als vrij kunstenaar. Ze behoorden elk in eigen land al gauw tot de voorhoede, die het klassieke academische wilde afschudden en op zoek gingen naar stijlvernieuwingen. In Nederland waren dat Gestel, Sluijters en Mondriaan; in Vlaanderen De Smet met onder meer van den Berghe en Permeke.

De Duitse...

Boeken kan je niet alleen lezen, je kan er ook mee pronken.

De schitterendste boekbanden zijn de geborduurde, gemaakt van zijde, goud, zilver en parels afkomstig uit de hele wereld. Pure luxe, maar ook stille getuigen van een maatschappij in beweging.

Meer dan dertig geborduurde boekbanden uit de periode 1585-1670 hebben de tand des tijds doorstaan. Ze liggen zorgvuldig opgeslagen in musea en bibliotheken in de hele wereld. Dit was dé bloeiperiode van de borduurkunst, maar er is bijzonder we...

De Gevelstenen van Amsterdam, van vóór 1800

Rond 1800 werd in Amsterdam een systeem van huisnummering ingevoerd. Vóór die tijd werd de ligging van een pand omschreven door onder andere te verwijzen naar een gevelsteen. Men woonde in ‘Het Zwarte Schaap’, in ‘De Rode Leeuw’, in ‘Het Melkmeisje’ of in het huis ertegenover of ernaast.

Gevelstenen functioneerden als ‘reclameborden’ voor de handel of nering die in het pand werd uitgeoefend, bevatten een toespeling op de naam v...

Een groot deel van de Nederlandse kunst uit de zeventiende eeuw werd speciaal besteld. Het was opdrachtkunst. De opdrachtgevers hadden daarmee grote invloed op de kunstproductie. Hun artistieke verwachtingen en smaak bepaalden een groot deel van wat we nu als de Gouden Eeuw van de Nederlandse schilderkunst beschouwen. Maar wat de grote opdrachtgevers precies van kunst vonden, en waarom, is nog nooit onderzocht. Dit boek brengt daar verandering in. Het beschrijft hoe de artistieke verwachtinge...