Een urgent programma voor een nieuw kabinet. Wat moeten we beslist doen om Nederland klaar te maken voor de toekomst?

De kabinetten van de jaren 2020 wacht een grote opgave. De scheidslijnen worden steeds scherper: tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden, jong en oud, rijk en arm. Een giftige mix, in een tijd waarin grote veranderingen plaatsvinden door automatisering, algoritmes en big data. De gevolgen van de COVID-19-pandemie laten zich nog jaren voelen en klimaatverandering en energietran...

Met de overgave van hertog Willem II in een legerkamp bij Venlo ging de Gelderse geschiedenis in 1543 een nieuwe fase in. Als onderdeel van de Habsburgse Nederlanden zou het lot van Gelre voortaan nauw verbonden zijn met dat van de andere Nederlandse gewesten.

In het derde deel van het Verhaal van Gelderland wordt verteld hoe Gelre aanvankelijk zo veel mogelijk haar eigenheid probeerde te behouden. Daarna kwam het gewest – aarzelend – in een opstand tegen de Spaans-Habsburgse koning tere...

‘God has given us the ability to repair a congenital heart defect: why not,

then, when body and mind do not match?’

‘Whenever a TV program had paid attention to transsexualism, my

phone would not stop ringing the next day.’

In the early seventies, when hardly a doctor or hospital in the world was willing to offer medical care to transgender people, a few pioneers in the VU hospital in Amsterdam started a gender clinic. It evolved from a weekly consultation hour for people being treate...

Een originele beeldgeschiedenis van de Radboud Universiteit.

Hoe vertel je het verhaal van een universiteit? Onderwijsjournalisten Paul van den Broek en Bea Ros kozen een originele invalshoek voor hun geschiedenis van de Radboud Universiteit bij haar honderdjarig jubileum in 2023. Uit elk jaar selecteerden ze één beeld als uitgangspunt voor een verhaal. Daarvoor doken ze niet alleen de archieven in, maar voerden ze ook en vooral gesprekken met ooggetuigen, nabestaanden, collega’s, student...

Het lastige evenwicht van persoonlijke bewustwording, overheidsinterventies en globale politiek is van alle tijden.

‘Een basisinkomen voor iedereen’, ‘Europa ja, maar wel anders’ en ‘Welvaart zonder welzijn wordt uitvaart’. Het lijken verkiezingsleuzen voor actuele Tweede Kamerverkiezingen. Het zijn echter standpunten die al in de jaren zeventig geagendeerd werden door de Politieke Partij Radikalen (PPR). Deze in 1968 opgerichte christelijk‑radicale partij was een bijzondere spe...

Het koloniale verleden staat meer dan ooit in de schijnwerpers. Het is een geschiedenis die haaks staat op hoe Nederlanders het eigen land graag zien: een tolerante, humanitaire en vooruitstrevende natie. Dat de werkelijkheid in het koloniale rijk dat Nederland opbouwde pijnlijk anders was, wordt inmiddels breed erkend. Op die erkenning volgden recent excuses als eerste stap op weg naar ‘herstel’. Dat nog vele stappen moeten volgen is zonneklaar.

Waarom juist nu die herontdekking?...

De Grondwet van Thorbecke legde de basis voor ongelijkheid waarvan de gevolgen tot op de dag van vandaag voelbaar zijn. Er waren grote verschillen tussen wie burgers waren in Nederland en wie burgers waren in de koloniën. Inwoners van het Nederlandse Koninkrijk kregen en krijgen niet overal dezelfde rechten, plichten en behandeling. Deze verschillen vormen een belangrijk onderdeel van de discussie over postkoloniaal burgerschap in Nederland.

In Ongelijk burgerschap onderzoeken de auteurs...

Met een fraaie oorkonde en een gevelsteen werd Bertha Margaretha van der Hof-Kooijman na de oorlog gelauwerd als ‘de moeder van het Rotterdams verzet’. In illegale kringen leek de heroïsche reputatie van ‘tante Bertha ’onomstotelijk, vooral omdat in het laatste oorlogsjaar een uiterst gewelddadige knokploeg haar villa aan de Mecklenburglaan als uitvalsbasis voor overvallen en liquidaties gebruikte. Zelfs de plaatselijke autoriteiten roemden haar toewijding aan de illegaliteit. Maar a...

De relatie tussen het parlement en de politieke partij is traditiegetrouw ingewikkeld. De Grondwet benadrukt het ideaal van het onafhankelijke mandaat (‘zonder last’) van elk individueel Kamerlid; in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer komt de politieke partij niet voor. Toch is, zeker sinds de invoering van het evenredigheidsstelsel in 1917, de impact van politieke partijen op het functioneren van de parlementaire democratie enorm: het parlement is in belangrijke mate een partijpo...

Meer dan de laatste decennia gebruikelijk was, wordt de Nederlandse politiek geconfronteerd met internationale vraagstukken van vrede en veiligheid. De Russische inval in Oekraïne (2022) en de bekoeling van de trans-Atlantische relaties sinds het begin van de tweede presidentstermijn van Donald Trump (begin 2025) dwingen tot herbezinning op de nationale veiligheid en de internationale positie.

In deze editie van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis worden de gevolgen van de toe...