Een vlaag van natte hond wurmt zich door dikke blauwe wierookwolken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. De penetrante geur van lijken in ontbinding vermengt zich met de parfumwalm van opgetutte kooplui. Aan een van de tientallen zijaltaren rinkelt voor de honderdste keer een bel. Orgelspel en klokkengelui overstemmen de kreet van een marktkramer bij het portaal. In het schemerduister, langs monumentale schilderijen en fluwelen gordijnen, turen heiligen naar de wirwar van kerkgangers. En wat te denke...

Het verhaal van België kan op vele manieren worden verteld. De meest voor de hand liggende manier is het aflijnen van de historische grenzen – de buitengrenzen, maar ook die van een alomtegenwoordige binnengrens: de taalgrens. De scheidingslijn tussen Walen en Vlamingen, tussen Frans- en Nederlandstaligen, tussen het Romaanse en het Germaanse deel van Europa.

De taalgrens leidt sinds het ontstaan van België tot spanningen, en soms zelfs tot politieke hoogspanning. Maar was dat...

Met een fraaie oorkonde en een gevelsteen werd Bertha Margaretha van der Hof-Kooijman na de oorlog gelauwerd als ‘de moeder van het Rotterdams verzet’. In illegale kringen leek de heroïsche reputatie van ‘tante Bertha ’onomstotelijk, vooral omdat in het laatste oorlogsjaar een uiterst gewelddadige knokploeg haar villa aan de Mecklenburglaan als uitvalsbasis voor overvallen en liquidaties gebruikte. Zelfs de plaatselijke autoriteiten roemden haar toewijding aan de illegaliteit. Maar a...

Ooggetuigen van de bevrijding van Bram de Graaf is het verhaal over het laatste oorlogsjaar, door de ogen van tien Nederlanders.

Begin september 1944 is Nederland in afwachting van de bevrijding: de geallieerden staan aan de grens en het Duitse leger lijkt te zijn ingestort. Meer dan honderdduizend Joodse landgenoten zijn gedeporteerd. Honderden burgers zijn door geallieerde ‘vergissingsbombardementen’ om het leven gekomen en duizenden verzetsmensen zijn opgepakt, van wie velen werden omg...

November 1943. Franci de Munck-Siffels verricht illegale koeriersdiensten en verbergt een Joods jongetje in haar huis. Maar wanneer ze ontdekt dat haar man een relatie heeft met haar zus, geeft ze de Sicherheitsdienst het onderduikadres van haar wederhelft. Uit het liefdesdrama ontstaat een meedogenloze jacht op het verzet. De 23-jarige, verleidelijke Franci ontpopt zich daarbij als een hondsbrutale infiltrante. Ze verraadt ruim honderdvijftig verzetsmensen en Joden. Tientallen arrestanten be...

Niet eerder lijkt er zoveel verwarring te zijn geweest over het begrip antisemitisme. Waar ligt de grens tussen kritiek op de staat Israël en discriminatie van Joden?

Beschuldigingen van antisemitisme en van het misbruiken van deze beladen term gaan over en weer. Hoe zijn we in dit conceptuele moeras terechtgekomen, en hoe komen we er weer uit?

Historicus Mark Mazower onderzoekt Jodenhaat door de eeuwen heen en gaat dieper in op de periode na 1945, toen de politiek van de staat Israël en de...

De Tweede Wereldoorlog liet diepe sporen na en raakt nog altijd velen. Achter iedere naam schuilt een persoonlijk verhaal, vastgelegd in archieven, documenten en getuigenissen. Veel van deze informatie is beschikbaar, maar het vinden en interpreteren ervan is niet altijd eenvoudig.

Gelukkig zijn er tegenwoordig steeds meer archieven en databases online toegankelijk, waardoor onderzoek eenvoudiger wordt. Maar de overvloed aan informatie kan ook overweldigend zijn. Hoe weet je waar je moet zoek...

In bijna driekwart eeuw hebben de leden van de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden gewerkt aan de bloei van het eigen verenigingsleven maar ook leverden zij de nodige strijd om een plek te veroveren in de universitaire wereld. Moeilijke tijden, zoals de sluiting van de Vereeniging tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden afgewisseld met gezelligheid en groots gevierde lustra; dat alles tegen de achtergrond van emancipatiedilemma’s zoals studie of trouwen en werken of gezin. Een aa...

Libanon, de republiek die grenst aan Israël en Syrië, is vaak in het nieuws, zeker sinds de Israëlische invasie in oktober 2024. In zijn nieuwe boek ‘Libanon’ stelt auteur Jona Lendering ons voor aan dit kleine maar veelkleurige land met zijn rijke geschiedenis. Al eeuwenlang vormt Libanon een brug tussen Oost en West. In dit toegankelijke, anekdotische boek beschrijft Lendering de geschiedenis van Libanon vanaf de Bronstijd tot nu. ‘Libanon’ vertelt over de Feniciërs, het helleni...

Een wonderlijke wereldreis voor het eerst op papier gezet

In het voetspoor van de naoorlogse dekolonisatie van het Nederlandse rijk zwierven de Toegoenezen de halve wereld over. Halsoverkop moesten ze driemaal huis en haard verlaten: van hun dorp Toegoe op Java naar Batavia, vervolgens naar Nieuw-Guinea en ten slotte via Nederland naar Suriname. Daar probeerden ze tevergeefs de vervallen plantage Slootwijk nieuwleven in te blazen. In 1967 mochten ze zich eindelijk in Nederland vestigen.

Deze ...