In Dansen met de Hydra beschrijft Gerben Bakker de gevaren van onze fixatie op veiligheid.

In de westerse wereld zijn we ieder gevaar gaan zien als een Hydra, een veelkoppig monster dat we te lijf moeten gaan met overheersing en vernuft. De politieke gevolgen blijken verstrekkend. Tussen hoop en vrees hebben we ons teruggetrokken in onze eigen ‘immuniteitsruimtes’, in afwachting van de technische oplossingen die op grote afstand van onze eigen invloedssfeer worden uitgedokterd. Intussen m...

Wat maakt ons tot mens? Traditioneel beantwoorden filosofen deze vraag door te wijzen op ons denkvermogen, maar dit antwoord is problematisch. Als computertechnici in staat zouden zijn om ons denkvermogen na te bootsen in machines, dan zouden we robots ook als mensen moeten beschouwen. Onderzoek naar de cognitie van dieren en planten laat bovendien zien dat ons denkvermogen niet zo uniek is als we dachten. Elke grens die we trekken tussen mensen en niet mensen lijkt zo te vervagen.

Dit boek o...

De doodsdrift is altijd een omstreden concept geweest, ook voor Sigmund Freud zelf. Freud muntte het begrip ter verklaring van verschijnselen die hem rond 1920 steeds meer intrigeerden: doelloze herhaling, geestdodende inertie en pure agressie. Veel filosofen en psychotherapeuten lieten zich inspireren door Freuds analyse van de krachten die het leven van binnenuit tegenwerken en ondermijnen.

De Franse filosoof Gilles Deleuze heeft de doodsdrift altijd kritisch en creatief benaderd. Hij herin...

De drijvende culturele kracht van het wereldbeeld dat wij ‘modern’ noemen, is het verlangen om de wereld beschikbaar te maken: wetenschappelijk kenbaar, juridisch berekenbaar, politiek beheersbaar en technisch controleerbaar. Maar een volledig gekende, geplande en beheerste wereld is een dode wereld: een wereld waarmee we niet in dialoog kunnen treden en waarvan we vervreemd raken. Vitaliteit, aanraking en echte ervaringen ontstaan juist in de ontmoeting met het onbeschikbare, het onkenba...

Sinds enkele eeuwen leven wij in een op drift geraakte wereld. In de filosofische traditie die zich op deze nieuwe werkelijkheid bezint, nemen Nietzsche en Heidegger een unieke plaats in. Nietzsche sprak van het Europese nihilisme. Daaronder verstond hij de ineenstorting van de hoogste waarden, van alles wat we ooit voor waar hebben gehouden: ‘Het doel ontbreekt: het antwoord op het “waarom”.’ De uitdaging die het denken van Nietzsche inhoudt, is in de twintigste eeuw opgenomen door H...

In Van Aristoteles tot algoritme behandelt Guido van der Knaap de (on)mogelijkheden van kunstmatige intelligentie tegen de achtergrond van de filosofische traditie.

Kunstmatige intelligentie is grotendeels het domein van technici en programmeurs en van grote bedrijven als Google. Ze wordt gebruikt in praktische toepassingen als gezichtsherkenning, vertaalmachines en schakende computers. Maar met de opkomst van kunstmatige intelligentie rijzen er ook fundamentele vragen. Kan een machine zonde...

Niemand dacht oorspronkelijker, speelser en scherper dan Ludwig Wittgenstein, en hij wist het. Van de kristallijnen helderheid in de Tractatus tot de alledaagse onoverzichtelijkheid van de Filosofische onderzoekingen blijft zijn denken één lange worsteling tegen de betovering van ons intellect door de schier eindeloze variatie van vermommingen waarin taal de gedachte aan het oog onttrekt.

Wittgenstein wist dat hij een bijzonder talent had, en zijn visie op zichzelf is zeker zo boeiend als z...

In de culture wars bestoken partijen elkaars culturele stellingen met claims en verwijten over identiteit, zelfbegrip en sociale tegenstellingen. Cultuurmarxisten, social justice warriors, alt‑righters, incels, populisten en woke activisten strijden in kwesties als Black Lives Matter en #MeToo over voorrechten en achterstelling – soms met ironie, soms verbitterd, maar altijd vanuit de vaste overtuiging van een gelijk dat is verbonden met de eigen identiteit. Juist in die stellige overtuig...