‘Kijk, je kunt het niet zien; luister, je kunt het niet

horen; tast, je kunt het niet aanraken.’ Taoïstische

teksten zoals deze uit de Daodejing blinken uit in gewilde

obscuriteit. Over Lao Zi, de mythische stichter

van het taoïsme, wordt dan ook gezegd dat hij zich

toelegde op het verborgen blijven.

Dit elementaire deeltje belicht de duisternis van

deze Chinese filosofie aan de hand van de belangrijkste

taoïstische auteurs en gedachten. Tegelijkertijd

wordt de onpeilbaarheid van het t...

Zonder Kelten had onze wereld er heel anders uitge­zien. Helaas lopen feiten en fictie vaak door elkaar, en daarom hebben we een gids nodig die ze onder­scheidt. Herman Clerinx is die gids.De god met de maretak gaat over de Kelten en hun cultuur, van het prille ontstaan tot ver voorbij de Ro­meinse tijd. Maar ook over de vriendelijke dijen van godin Maeve. Clerinx vertelt over de kunst die de Kelten hebben nagelaten, en over de wisselwerking met andere culturen zoals die van de Grieken, de...

Het boeddhisme is een van de grote religies van de

mensheid. Het is al jaren populair in het Westen,

maar er zijn forse verschillen tussen het westerse

beeld en het traditionele boeddhisme van Azië.

In dit Elementaire Deeltje wordt gekeken naar de

herkomst van het boeddhisme en het leven van de

Boeddha, dat voor alle boeddhisten van grote betekenis

is. De dharma, of de leer van de Boeddha, wordt

aan de hand van diverse scholen beschreven en ook

de verbreiding van het boeddhisme in Azië komt...

Is moederliefde een instinct dat voortkomt uit een ‘vrouwelijke natuur’ of is het grotendeels een kwestie van sociaal gedrag, dat varieert al naargelang het individu, de tijd en de gebruiken? Dat is de inzet van het historische onderzoek dat Élisabeth Badinter in de jaren tachtig publiceerde: ze observeert de evolutie van het moederlijk gedrag gedurende vier eeuwen en stelt vast dat toewijding aan het kind ontstaat – of niet. Tederheid bestaat – of niet. De onthulling dat hét moeder...

Een spookhuis in Athene, spannende besprekingen in de senaat, luxe landhuizen en de uitbarsting van de Vesuvius bij Pompeii. Heel verschillende thema’s die één ding gemeen hebben: ze worden kleurrijk beschreven in de brieven van Plinius. Gaius Plinius Caecilius Secundus, beter bekend als Plinius de Jongere, was een rijke Romein en senator uit de tijd van keizer Trajanus. Een man met een bevoorrecht leven, daarvan getuigen de negen bundels persoonlijke brieven die hij publiceerde. Vriendsc...

Artificiële Intelligentie (AI) is een wereldwijde hype. Maar is het goed voor je hersenen? En voor je lijf? Nee! Erik Scherder noemt AI daarom Afnemende Intelli­gentie. We zitten massaal voor een scherm, worden mentaal en fysiek steeds minder uitgedaagd – en we genieten ervan! We zijn liever lui dan moe. Moet dat niet andersom? Moeten we niet juist moeite blijven doen? Het antwoord is vol­mondig ja! Is het tij nog te keren? Van de oermens hebben we geleerd om efficiënt te zijn: eerst ee...

Het werk van Jankélévitch is ten onrechte nauwelijks in het Nederlands vertaald. In Frankrijk behoort hij tot de meest vooraanstaande filosofen van de vorige eeuw, mede dankzij denkers als Jacques Derrida en Emmanuel Lévinas. Internationaal worden zijn unieke, interdisciplinaire benadering van de filosofische hoofdvragen en zijn literaire stijl hoog aangeslagen.Le Pardon (Vergeving) verscheen in 1967 en is nog altijd een van Jankélévitch’ meest invloedrijke werken. Hij stelt daarin dat...

Plato’s filosofie heeft alle eeuwen overleefd. Zijn grootste werk staat als een monument overeind. Maakt misdaad gelukkig? Is democratie de beste staatsvorm? Plato stelt: leven is een vak dat onderwezen kan worden. Politieke macht komt alleen toe aan wie dat onderwijs met succes hebben gevolgd.

Dag in, dag uit komen de grote politieke vraagstukken via allerlei media tot ons, maar zelden hebben we het idee dat politici daar snel en concreet op sturen. Het lijkt wel alsof echte keuzes nauwelijks worden gemaakt of zelfs worden vermeden. Het Binnenhof zakt weg in een poel van onvermogen. Dat heeft niet alleen te maken met de hoofdrolspelers, maar vooral met het systeem waarin zij functioneren, dat koste wat het kost in stand wordt gehouden. Ariejan Korteweg was voor de Volkskrant n...

De naam Heidegger is besmet. Aan zijn omvangrijke oeuvre van meer dan honderd werken kleeft de smet van collaboratie met het nazisme. In dit Elementaire Deeltje laat Dirk De Schutter zien hoe de filosofische blik van Martin Heidegger, ondanks die smet, relevant is voor de moderne westerse cultuur. In Heideggers filosofie krijgen vele aspecten van het mens-zijn een nieuwe betekenis: de dood, het geweten, stemmingen als angst of verveling of gelatenheid, de tijd, de waarheid, rationaliteit, het...