Zijn wij moreel verantwoordelijk voor onze daden? Zo ja, begaan we die dan uit vrije wil? En wat is nu precies een vrije wil? Nog steeds breken filosofen zich het hoofd over die vraag. Het eeuwenoude debat daarover verkeert in een impasse, mede doordat er geen werkbare definitie van een vrije wil is.

In 'De redding van de vrije' wil doorbreekt Rob Wiche deze impasse. Daartoe geeft hij eerst de huidige stand van zaken weer om ons vervolgens langs enkele van de grootste denkers uit heden en ver...

Wat kunnen we doen als het vertrouwen in de politiek afneemt en de samenleving verhardt? In 'De democratie begint bij onszelf' onderzoekt Henk Smeijsters hoe we de democratie overeind kunnen houden in een tijd van polarisatie, populisme en autocratische politici die de rechtsstaat in diskrediet brengen. Smeijsters stelt dat hervormingen van het democratisch bestel weinig uitrichten als burgers het democratisch ethos niet in zichzelf verankeren. Democratie is geen vanzelfsprekendheid, maar v...

'Filosofische gedachten, les petits cailloux'

Na 'aforismen' in 2013, 'Wat is Wijsheid?', 'De Wereld van Gisteren in Quotes voor Morgen' in 2014, 'Handenvol Wijsheid' en 'Kunst en Cultuur waar het Schuurt' in 2017, is in 2018 'Filosofische Gedachten, les petits cailloux' verschenen, een zesde bundel met 350 nieuwe wijsheden van Han Berghs over levensbeschouwing, mensen, goed & kwaad, karakter & ontwikkeling, relaties, kunst & wetenschap en politiek.

Het werk van de Franse filosofe Simone Weil staat volop in de belangstelling. Vooral de spiritueel-religieuze kant van haar filosofie krijgt veel aandacht. De cultureel-politieke kant komt beduidend minder aan bod. Toch gaat haar laatste grote werk Verworteling (L’enracinement) voornamelijk over onze cultuur. Onze moderne cultuur lijdt volgens haar aan de ‘ziekte van ontworteling’. Ontworteling vindt plaats als een land en volk veroverd worden, mensen geen contact meer hebben met de wor...

Mensen zijn rabiate wij-zij-denkers. We maken voortdurend onderscheid tussen wie erbij hoort en wie niet. Dit diepgewortelde mechanisme beïnvloedt ons gedrag dagelijks: van vlaggen uithangen tot het delen van berichten op sociale media, we doen van alles om onze groepsidentiteit te laten zien.

In de ban van Wij en Zij kijkt verder dan de negatieve gevolgen van dit tribale denken en toont hoe ons groepsgevoel ook positief kan bijdragen aan sociale cohesie, actief burgerschap en betrokkenheid ...

I AM.

Honderd jaar geleden werd de Britse filosofe en romanschrijfster Iris Murdoch geboren (1919-1999). Ze is vooral bekend om haar romans. Met haar boek 'De zee, de zee' won ze de prestigieuze Booker Prize in 1978.

Toch is ze als filosofe veel minder bekend in Nederland en België. Deze vertaling van haar hoofdwerk 'De soevereiniteit van het goede' wil daar verandering in brengen.

Het innerlijke leven van de mens lag Murdoch nauw aan het hart. 'Het is niet stil en duister binnenin', schreef ze. Z...

De moord op de kunst: het klinkt als de titel van een thriller. En dat is de geschiedenis van de kunstfilosofie ook. Ze begint met een veroordeling van formaat. De Griekse denker Plato wilde kunstenaars en dichters verbannen uit zijn ideale staat.

Daar tegenover staat, vanaf de achttiende eeuw, de romantische verheerlijking van de kunst. Dan is kunst juist de drager van een waarheid die de filosofie niet in concepten kan gieten.

Moord op de kunst, of verheerlijking van de kunst. In beide geva...

Dit boek schetst een samenhang tussen causaliteit, zelfbewustzijn, tijd en intersubjectiviteit. Deze samen-hang staat mede in dienst van een toelichting op het intersubjectieve fenomeen ‘massavorming’ en de rol van schijn daarin. Deze toelichting heeft als doel antwoord te geven op de vraag in welke mate massavorming, i.t.t. een wereldwijd complot van een elite, een overtuigende verklaring kan zijn voor het ontstaan van totalitaire regimes en hoe massavorming en complotten zich tot elkaar...

Al sinds mensenheugenis weten we dat er slechts balans is als er een zekere eenheid is van tegenstellingen. Dat betekent dat het positieve alleen als zodanig tot bewustzijn komt wanneer het negatieve er inherent aan is. Met andere woorden, iets is alleen goed wanneer we het kwaad ervan ons bewust zijn. Aristoteles leerde ons reeds dat zodra we ons alleen op het goede richten en het kwaad ervan negeren, ons gedrag tot willekeur leidt; automatisme noemde hij dat.

Tot nu toe hebben we echter in...