Het perspectief van Simone Weil

Het werk van de Franse filosofe Simone Weil staat volop in de belangstelling. Vooral de spiritueel-religieuze kant van haar filosofie krijgt veel aandacht. De cultureel-politieke kant komt beduidend minder aan bod. Toch gaat haar laatste grote werk Verworteling (L’enracinement) voornamelijk over onze cultuur. Onze moderne cultuur lijdt volgens haar aan de ‘ziekte van ontworteling’. Ontworteling vindt plaats als een land en volk veroverd worden, mensen geen contact meer hebben met de wortels van hun eigen cultuur en geld de allesoverheersende factor wordt.

Weil presenteert een radicaal alternatief in de Verklaring van verplichtingen tegenover de mens. Wat haar betreft zou het roer drastisch om moeten. Niet langer moeten de rechten van de mens centraal staan, maar juist de verplichtingen tegenover mensen. Het meest radicaal is Weil in haar pleidooi voor niet alleen aardse wortels, maar ook voor – wat zij noemt – ‘spirituele wortels’. Of, om een gezegde van haar te citeren: ‘De boom is in werkelijkheid in de hemel geworteld.’

Het werk van Weil is radicaal omdat zij ‘het onmogelijke’ denkt. Tegelijk is het inspirerend omdat ze een alternatief presenteert dat ook nu hoogst actueel is.

Deze uitgave verscheen als nr. 17 in de boekenreeks Filosofiegewijs.