Gerard Vissering (1865-1937) was zonder twijfel de interessantste president van De Nederlandsche Bank, wiens ambtsperiode van bijna twintig jaar werd gekenmerkt door cruciale jaren van omwenteling en transformatie. Deze biografische bloemlezing biedt inzicht in het veelzijdige leven en baanbrekende leiderschap van Vissering. Van het leiden van ’s lands financiën tijdens de Eerste Wereldoorlog tot het pionieren met het giroverkeer. Als monetair expert en adviseur van diverse overheden reikt...

Als romanschrijver en als filosoof is Connie Palmen in de ban van de manier waarop we door de verhalen van anderen betekenis krijgen.

In 1991 kreeg die fascinatie haar literaire beslag in Palmens buitengewoon succesvolle romandebuut De wetten. In de kwarteeuw die volgde schreef Palmen nog vijf andere grote romans, waarmee ze in binnen- en buitenland honderdduizenden lezers bereikte.

Naast de met prijzen overladen romans De wetten, De vriendschap, I.M., Geheel de uwe, Lucifer en Jij zegt het (...

Nationale geschiedenis is volop in discussie, niet alleen in Nederland. Terwijl een canon ankerplaatsen en vensters probeert te bieden, brengt de multiculturele samenleving aanspraken op erkenning en inclusie met zich mee en eisen conservatieven behoud van het traditionele geschiedverhaal. Moet nationale geschiedenis verbinden, een thuis bieden, confronteren, aanklagen of verzoenen? In haar maatschappelijke functie is geschiedenis vooral een ‘willenschap’. Dat is altijd zo geweest. Van en...

Van den vos Reynaerde geldt als hét meesterwerk van onze middeleeuwse letterkunde, en misschien wel van de hele Nederlandse literatuur. Wat is het geheim van deze klassieker, die in elke tijd ook leest als een moderne roman, en die zoveel heeft betekend voor zovelen?

Met de eruditie van de kenner en het enthousiasme van de liefhebber besloot Frits van Oostrom om een boek te wijden aan de Reynaert, met het doel te laten zien wat deze tekst zo uniek maakt voor al die generaties lezers en onderz...

De namen Atilla de Hun en Dzjengis Khan roepen bij velen het beeld op van woeste barbaren te paard die hun macht met tomeloos geweld wisten uit te breiden. Maar het ware verhaal van de Euraziatische stepperijken is indrukwekkender dan onze verbeelding.

In Stormruiters betreedt Peter Hoppenbrouwers de wereld van de nomaden op de Euraziatische steppen, een gebied dat zich uitstrekt van de Donaudelta tot aan de Da Hingganbergketen. Hoppenbrouwers duikt in de intrigerende geschiedenis van de nom...

Het strijdvaardige leven van Nobelprijswinnaar Martinus Veltman

Natuurkundige Martinus Veltman (1931-2021) zat provoceren in het bloed. De een vond hem een held, de ander een bruut. Geboren in Waalwijk, met om de hoek schoenenfabriek Van Haren, koos Tini na zijn studie in Utrecht voor de flitsende maar ruwe wereld van de elementaire deeltjesfysica. Allergisch voor autoriteit en recht voor zijn raap hield hij zich staande te midden van Amerikaanse hegemonie. Veltman had het lef om een door col...

Hercules op de tweesprong, aarzelend tussen de weg van de deugd en van de ondeugd. Het is een oud, maar blijvend actueel beeld van de mens. Misschien in onze tijd wel actueler dan ooit. Want we zijn de weg kwijt als nooit tevoren. De geesten zijn verward, de zielen onrustig, de levens ongelukkig.

Andreas Kinneging geeft in Hercules op de Tweesprong een messcherpe analyse van de ontreddering en de oorzaken ervan: het onrealistische denken van Verlichting en Romantiek; de afgoderij van vrijheid...

Voor God en den Congo! vertelt het verhaal van Witte Pater Albert Smulders, lange tijd vroom priester en toegewijd missionaris in Congo, die over geloofszaken in conflict raakte met zijn oversten en zijn familie. Zijn Afrikaanse avontuur speelt zich af van 1906 tot 1917, tegen de achtergrond van het koloniale schrikbewind van koning Leopold II, die het immense Congo tot 1908 in persoonlijk bezit had. Als Albert vervroegd terugkeert naar Nederland en daar zijn dissidente geloofsopvattingen aan...

Van Kloos, Gorter en Henriette Roland Holst, via A. Roland Holst, Bloem en Nijhoff tot Marsman, Engelman en Vasalis

Rond 1900 ontstaat een nieuwe poëzie en vooral een nieuw idee van poëzie. Dan komt de Beweging van Tachtig in de mode en spannen dichters, critici en essayisten zich in zich de moderne dichtprincipes eigen te maken en naar hun hand te zetten. Uitgevers, publiekstijdschriften en het literatuuronderwijs zijn drukdoende die nieuwe creaties en opvattingen te verspreiden. Zo ontstaa...

Het nationaalsocialisme als rancuneleer is een van de bekendste essays van Menno ter Braak (1902-1940), waarin hij vlijmscherp de ware aard van het nationaalsocialisme blootlegt.

Onze democratie is gericht op gelijke rechten voor iedereen, terwijl dat in de praktijk onhaalbaar is, maar juist dit principe leidt tot maatschappelijke spanning en rancune. Ter Braak ziet rancune als een van ‘de meest essentiële verschijnselen van onze cultuur’ en een voedingsbodem voor populistische bewegingen.

Bas Heijne schreef voor deze uitgave een inleidend essay dat laat zien hoe actueel het essay van Ter Braak nog altijd is: ook in de eenentwintigste eeuw worden gevoelens van rancune en wrok genadeloos politiek ingeze...