J.A.A. van Doorn en W.J. Hendrix dienden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) samen op Java. Hier besloten ze, geschokt door de gewelddadige praktijken van hun legeronderdeel, een onderzoek in te stellen naar ontsporingen van geweld. Na hun terugkeer in Nederland zagen zij niettemin af van publicatie, in de overtuiging dat hun studie niet in goede aarde zou vallen. Alom ging men er vanuit dat het ‘voorbij’ was.

Pas in 1969, twintig jaar na de soevereniteitsoverdra...

Carel Verhoef (1933) beschrijft met grote opmerkzaamheid en in geuren en kleuren hoe het was om als vaderloos kind de oorlog en met name de evacuatie mee te maken. ‘Zwijgend hadden de omstanders toegekeken. Niemand had iets ondernomen om het wegvoeren van hun joodse buren te verhinderen. Niemand had iets geroepen tegen die Duitsers. Iedereen wist dat je tegen machinepistolen niets kunt beginnen. De mensen keken elkaar verslagen aan. Niemand ging zijn huis in. Ook de kinderen niet.’

Het communisme zag in techniek en wetenschap middelen om een klasseloze maatschappij te creëren. Het fascisme en het nationaalsocialisme wilden technologie gebruiken om een sterke staat tot stand te brengen die een leidende rol in de internationale gemeenschap kon spelen. Deze gedachte werd gedeeld door civiel ingenieur Anton Mussert. Om de maatschappelijke invloed van zijn Nationaal-Socialistische Beweging te vergroten, creëerde hij een aantal ‘Fronten’ en ‘Gildes’. Het Technisch G...

Waar oorlog en vrede elkaar raken, schuren vreugde en verdriet. Toen de geallieerden de bevrijding brachten in Nederland in 1944 en 1945 was er euforische blijdschap. De bevrijders kregen een heldenonthaal, dat ze hun leven lang bijbleef.

De meeste manschappen gingen weer naar huis, beladen met verhalen over het slagveld waar ze hun gesneuvelde kameraden hadden achtergelaten. De tranen van verdriet smoorden in stille momenten.

Het waren mannen die in de bloei van hun leven het grootste offer ...

‘Weg van geweld’ sluit aan bij de ambiguïteit van geweld. In de toepassing van geweld blijkt beheersbaarheid een moeilijke opgave. Er is hoe dan ook geen reden om, in figuurlijk zin, ‘weg’ te zijn van geweld. Deze bundel onderzoekt de militaristische maar ook religieuze verheerlijking van geweld en stelt verschillende dimensies van de relatie tussen religie en conflict aan de orde. Aan bod komen de rol van religie bij conflictbeheersing, de scheiding van kerk en staat, het idee van h...

Vanaf 1946 scheepte ons landje aan de Noordzee ruim 100.000 dienstplichtigen in naar zijn almaar onrustiger/opstandiger kolonie Oost-Indië: een vredesmissie. Swartbroek, mijn dorpje, leverde een bovengemiddelde bijdrage. Enkelen van zijn Indiëgangers leerde ik goed kennen.

In 2011 stierf Lei, een der vredesduiven. Zijn wapenbroeders zwaaiden hem uit met militaire eer én met toespraken. Daarin lichtten ze een tip van de sluier over hun verleden op. Wakend bij hun overleden makker, gidsten ...

De Tweede Wereldoorlog ligt inmiddels 75 jaar achter ons. Het tijdsverloop heeft als onvermijdelijk gevolg dat de laatste generatie die ‘de oorlog’ bewust heeft meegemaakt aan het verdwijnen is. Daarmee vallen ook de beperkingen weg die het openbaar maken van het archiefmateriaal uit die tijd tot nu toe hebben belemmerd of verhinderd.

De onderzoekers zijn familie van twee leden van de Utrechtse verzetsgroep ‘Oranje Vrijbuiters’, waarvan er een is geëxecuteerd en een ander na een ver...

De schrijver van dit boek, Maurits Nicolaas Gerard (Frits) Kool groeide op in Broek op Langedijk. Hij is op 25 juni 1944 in Alkmaar geboren. Terwijl de familie in Alblasserdam en Broek op Langedijk van niets wist begon op diezelfde dag het transport van Dirk de Jong en honderden andere krijgsgevangenen van het kamp Gloegoer in Medan naar de werkkampen langs de Pakan Baroe spoorlijn (Sumatra, Nederlands-Indië). Dirk was verloofd met Agaath de Ruijter, een tante van de auteur. Het trouwpak van...

De Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) en de daaropvolgende dictatuur van Francisco Franco zetten decennialang een traumatisch stempel op de levens van miljoenen Spanjaarden. De Guerra Civil Española was een machtsstrijd van verschillende ideologische en politieke stromingen binnen Spanje, maar kreeg een internationaal karakter omdat nazi-Duitsland, het koninkrijk Italië en de Sovjet-Unie zich erin mengden. Over deze oorlog, waarbij ook tienduizenden mensen uit andere landen betrokken raakten,...

Ik kon het navertellen – leven en overleven – 1940/49(een tijdsdocument) Het waargebeurde verhaal van majoor ‘Jan Hanssen’ speelt in de periode 1940-1949 van voor- en tijdens de Tweede Wereldoorlog in Azië (Nederlands-Indië, Birma en Siam). Majoor ‘Hanssen’ documenteert daarin, als Nederlands K.N.I.L.-officier, zijn ervaringen als commandant van een interneringskamp; het zelf geïnterneerd worden bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Europa; de bezetting door de Jappen...