Millennia lang ging religie gepaard met geloof – maar niet altijd, laat religiewetenschapper en -journalist Koert van der Velde zien in een zoektocht door de godsdienstgeschiedenis. Soms werd er ook zonder geloof religie gecreëerd. Daar kunnen wij in onze geseculariseerde wereld van leren, want ook ons leven schreeuwt om zin, helemaal in tijden van existentiële crises. Religieuze zingeving blijken wij zelf te kunnen scheppen. We kunnen daarvoor inspiratie putten uit de rijke schat aan rel...

Militairen die met gevaar voor eigen leven de Nederlandse belangen hadden verdedigd, konden lange tijd op weinig steun en empathie van de overheid rekenen. Dat ondervonden de Indië-veteranen, net zoals veteranen van andere missies. Uiteindelijk is Nederland de zorgplicht voor zijn veteranen nagekomen en trad in 2014 de Veteranenwet in werking. Aan de hand van een zestal missies in de periode 1945-2015 onderzoekt 'Veteranenzorg' de nazorg van de overheid en blikt terug.

Na enkele teleurstellende relaties slaat Lady Hester Stanhope, behorend tot de hoogste Britse kringen, aan het reizen. Via Turkije komt ze in Egypte, waar ze gekleed in Turkse mannenkleding wordt gefêteerd door de beruchte pasja Mohammed Ali. Ze trekt door woestijnen, bezoekt Palmyra en leidt een expeditie naar Ascalon (Asjkelon). Uiteindelijk vestigt zij zich in een voormalig klooster in Syrië. Daar haalt zij zich de vijandschap van Mohammed Ali op de hals, omdat ze de bevolking beschermt ...

Carel Verhoef (1933) beschrijft met grote opmerkzaamheid en in geuren en kleuren hoe het was om als vaderloos kind de oorlog en met name de evacuatie mee te maken. ‘Zwijgend hadden de omstanders toegekeken. Niemand had iets ondernomen om het wegvoeren van hun joodse buren te verhinderen. Niemand had iets geroepen tegen die Duitsers. Iedereen wist dat je tegen machinepistolen niets kunt beginnen. De mensen keken elkaar verslagen aan. Niemand ging zijn huis in. Ook de kinderen niet.’

Er gaat haast geen week voorbij zonder ophef over een spotprent. Dat is niet alleen nu zo. Al zolang de drukkunst bestaat geven tekenaars satirisch commentaar op gebeurtenissen en personen. En al zolang zij dat doen oogsten zij daarmee zowel lof en bewondering als weerzin en zelfs haat.

Historicus Henk Slechte verdiept zich al zijn hele leven in de spotprent. In deze rijk geïllustreerde uitgave leidt hij de lezer aan de hand van zo’n 100 spotprenten door de Nederlandse geschiedenis, van 1...

Cornelis (Kees) Abrahamsz jr. (1802-1879) kwam uit een familie van Amsterdamse kooplieden, scheepsbevrachters en reders. Hij wilde bij de marine, maar het werd de koopvaardij, waar hij ‘het goud in mijn beurs in plaats van op de rok’ kon verdienen. Op zijn zevenentwintigste werd hij kapitein. In totaal maakte Kees vijftig zeereizen. Hij trouwde met Catharina (Kaatje) Douwes Dekker. Zijn 'Herinneringen', geschreven voor zoon Theodorus, zijn openhartig, humoristisch en soms emotioneel, met ...

Johan Maurits (1604-1679), bouwheer van het Mauritshuis, staat bekend als mecenas van kunst en architectuur. Over zijn optreden als koloniaal bestuurder in Brazilië is minder geschreven. Namens de West-Indische Compagnie was hij tussen 1636 en 1644 gouverneur-generaal van het noordoosten van het land. De ‘periode-Johan Maurits’ was van groot belang voor Nederlands-Brazilië, de WIC en de Nederlandse slavernijgeschiedenis.

'Graaf en gouverneur' zet Johan Maurits als bestuurder en opperbe...

Het leven van Richard Schoemaker is niet in een paar woorden te vatten: hij stierf in 1942 als verzetsheld, maar was ook KNIL-militair, olympisch sporter, architect en hoogleraar. Dit rijke maar te vroeg beëindigde leven viel samen met de hoogtijdagen van het kolonialisme: Schoemaker was lid van de eerste gemeenteraad van Bandung en was de eerste hoogleraar aan de Technische Hoogeschool in Nederlands-Indië, waar hij lesgaf aan onder anderen de latere president Soekarno. Schoemaker bouwde he...

De komst van de elektriciteit vanaf eind negentiende eeuw bracht een ongeëvenaarde verandering van het dagelijks leven op gang. Terwijl het land van stroom werd voorzien, kwam vanuit vooruitgangsoptimis me en verheerlijking van de techniek een leger van uitvinders op de been dat op zoek ging naar toepassingen. Dit bracht ons bijvoorbeeld de gloeilamp.

Maar er was meer, zeker binnenshuis. Want niet alleen de wijze van verlichting veranderde, ook die van huishoudelijk werk, verwarmin...

'Geruisloos uit de bibliotheekgeschiedenis' beschrijft lotgevallen van Joodse bibliotheekmedewerkers tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Eind 1940 eist de Duitse bezetter het ontslag van alle Joodse medewerkers in Openbare Bibiotheken. Twaalf bibliothecarissen in tien bibliotheekinstellingen raken bijna geruisloos hun baan kwijt. Mark Deckers ging op zoek naar de verhalen van hun levens en geeft deze twaalf mensen opnieuw een gezicht.