Katherina van Alexandrië was in de Middeleeuwen een van de populairste heiligen in de Lage Landen. Volgens de overlevering was zij beeldschoon en buitengewoon intelligent. Zij liet zich dopen toen zij de hogere waarheid van de christelijke leer had ontdekt. Haar argumenten daarvoor overtuigden zelfs vijftig van de geleerdste mannen van die tijd. Uiteindelijk liet keizer Maxentius haar na talloze martelingen onthoofden. De heilige wordt dikwijls afgebeeld met een zwaard in haar ene hand en ee...

De wijze waarop een overheid aan haar geld moet komen en de problemen die daarbij ontstaan, is een zaak van alle tijden. In deze bundel wordt dat geïllustreerd aan de hand van studies over de gang van zaken in diverse regio's. Vóór de Bataafse revolutie van 1795 beschikten zij over een eigen bestuur, maar daarna kwam een moeizaam proces naar eenwording op gang. Daarnaast wordt vanuit landelijk perspectief bezien hoe de Nederlandse overheid na de definitieve eenwording is omgegaan met het b...

De natuurwetenschappen vormen een eenheid, vond de Utrechtse hoogleraar Gerrit-Jan Mulder (1802-1880): ‘Niet ééne wetenschap, maar alle moeten beoefend, gelijkelijk beoefend, zal de uitkomst gelukkig zijn.’ Tegen deze achtergrond creëerde de wetgever in 1815 aan de Nederlandse universiteiten een afzonderlijke faculteit Wis- en Natuurkundige Wetenschappen. In de tweehonderd jaar daarna verpulverde Mulders idee van eenheid. Onder aanvoering van nieuwe generaties hoogleraren maakten de vers...

Anthoni van Noordt, componist en organist in Amsterdam omstreeks 1650, behoorde tot de generatie Nederlandse musici na Jan Pieterszoon Sweelinck. Van deze jongere musici is weinig muziek bewaard gebleven: van Van Noordt alleen zijn Tabulatuurboeck uit 1659 met psalmbewerkingen en fantasie

In 1592 gaf de jezuïetengeneraal opdracht aan de provinciaal van de Nederduitse provincie om enkele missionarissen naar de Noordelijke Nederlanden te sturen waar de overheid gekozen had voor de 'gereformeerde' religie. De daaropvolgende eeuw zouden talloze jezuïeten naar de Republiek worden uitgezonden om hun geloofsgenoten te ondersteunen en, indien mogelijk, niet-katholieken terug te brengen tot de Moederkerk. Sommige missionarissen bedienden niet alleen de sacramenten, maar publiceerden ...

De Moderne Devotie (ca. 1375-1575) is de krachtigste geestelijke hervormingsbeweging van de late middeleeuwen in Europa. Het charisma van innerlijke vernieuwing ontkiemde bij de kartuizers en inspireerde tot (semi)religieuze leefgemeenschappen. De devoten benadrukten ieders persoonlijke verantwoordelijkheid en lieten een rijk literair erfgoed na. Dr. Rudolf van Dijk, sinds 1970 werkzaam bij het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen, geldt als een internationaal erkend specialist op dit terrein...

Het lichaam heeft zijn eigen geschiedenis. Dit themanummer laat zien met wat voor onderwerpen, benaderingen en invalshoeken de (cultuur)geschiedenis van de negentiende eeuw is verrijkt door de aandacht voor het lichaam. De bijdragen komen voort uit het congres 'Wel en onwel. Het lichaam in de negentiende eeuw' dat op 12 december 2014 door de Werkgroep De Negentiende Eeuw werd gehouden. De artikelen tonen vanuit verschillende benaderingen en thema's - kunst, literatuur, wetenschap, populaire c...

Dit jaar bestaat het stadsrecht van Bolsward 550 jaar. In 1455 werden in een 'stadboek' meer dan honderd keuren opgetekend die betrekking hebben op vrijwel alle facetten van de stedelijke samenleving: van voorschriften voor de verkiezing van schepenen tot maatregelen tegen het dobbelspel. Hiermee maakte Bolsward zich definitief los van het platteland en werd een autonome stad. Vincent Robijn beschrijft het ontstaan en het karakter van het stadsrecht van Bolsward. Hij analyseert de invloed van...

Binnen het Hoogheemraadschap van Rijnland is eeuwenlang turf gewonnen. Ondanks het feit dat de overheid door regelgeving probeerde de schade voor het land zoveel mogelijk te beperken, leidde de turfwinning in de loop van de zeventiende eeuw tot grote waterstaatkundige problemen. In 1680 voerde Rijnland een nieuw reglement in: stuivergeld werd geheven en nieuwe consenten werden alleen nog verleend op voorwaarde van droogmaking van de waterplas die zou ontstaan. De voorheen versnipperde turfwin...