Constantijn Leopold Patijn was een bevlogen, zeer belezen intellectueel, goed pianist en amateurtheoloog, geïnspireerd door Karl Barth en de NCSV. Als vaardige debater en publicist nam hij, eerst als ambtenaar en later als politicus en wetenschapper, actief deel aan het publieke leven in Nederland. Patijn was een overtuigd Europeaan en pleitbezorger van de NAVO. Zijn carriere als Tweede Kamerlid begon in 1956 in de uiterst gespannen jaren van de Koude Oorlog en later de situatie rondom IsraÃ...

Naar schatting zo’n 20.000 mannen en vrouwen werkten tussen 1876 en 2011 bij de Utrechtse universiteit in een niet-wetenschappelijke functie. Dit was het ondersteunend personeel ‘die zorg droeg voor dit goede verloop’. Zij droegen (en dragen) bij aan het onderwijs en onderzoek, de maatschappelijke dienstverlening en aan het functioneren van de universiteit. Naar hen, hun werk en dienstverlening, en naar de wijze waarop deze ondersteunende dienstverlening was georganiseerd en zich ontwik...

In de Herzog August Bibliothek te Wolfenbüttel (Nedersaksen) ligt een vijftiende-eeuws, papieren handschrift dat naast middeleeuwse teksten ook prachtige miniaturen bevat van de zeven planeten, de twaalf tekens van de dierenriem en allerlei natuurverschijnselen. Dit handschrift werd tussen 1460 en 1470 vervaardigd in (de omgeving van) Utrecht. Hoe en wanneer het in Wolfenbüttel terecht is gekomen, onttrekt zich aan onze waarneming. Vaststaat dat het in de zeventiende eeuw (samen met twee an...

Iedereen heeft de plicht zichzelf te ontwikkelen tot onafhankelijk denkend mens. Dit kernpunt in het denken van Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) betekent onder andere dat iedereen toegang moet hebben tot kennis en vorming. Ongeacht afkomst of status. Alleen met goede kennis kun je immers onderscheid maken tussen goed en kwaad, waarheid en leugen, echtheid en schijn. Maar vrije toegang tot kennis en ontwikkeling was in de zestiende eeuw bepaald niet vanzelfsprekend. Bovendien lag het lan...

De uit Utrecht afkomstige predikant en hoogleraar Godgeleerdheid IJsbrand van Hamelsveld (1746-1812) heeft in de laatste twee decennia van de achttiende eeuw een belangrijke rol gespeeld in de Republiek. Hij was niet alleen het prototype van de gematigd verlichte publieke intellectueel, maar had ook een praktisch en moedig aandeel in de revolutionaire bewegingen van zijn tijd. Toch heeft hij maar in beperkte mate de aandacht gekregen die hij verdiende. Het doel van dit boek is om in deze leem...

In Oudheid en Middeleeuwen werd aangenomen dat kometen en hemellichamen die de lucht bezoedelden, pest veroorzaakten. Men probeerde lucht en bodem te zuiveren en bad tot God. In de veertiende eeuw kwam men op de gedachte dat pest werd veroorzaakt door een smetstof die van mens op mens werd overgebracht. De besturen van Italiaanse stadstaten waren de eersten die hiertegen gerichte maatregelen namen: cordons en quarantaines. De Staten-Generaal en de gewestelijke besturen in de Republiek keken b...

Vaak wordt de oorsprong van de moderne geschiedwetenschap toegeschreven aan een aantal negentiende-eeuwse historici. De uitgangspunten en zienswijze van moderne historici verschillen echter op essentiële punten van die van hun negentiende-eeuwse collega’s. Een groot aantal portretten van Engelse, Franse en Duitse historici uit de negentiende eeuw toont ons de continuïteit en de breukvlakken tussen de hedendaagse geschiedwetenschap en haar verschillende oorsprongen.

De afschaffing van de trans-Atlantische slavernij wordt over het algemeen gezien als de grootste humanitaire prestatie ooit. We kunnen ons echter afvragen wat de waarde hiervan is aangezien het racisme waar deze slavernij op was gefundeerd, nog altijd welig tiert. Het is al vijfhonderd jaar een instrument voor hebzucht, heerszucht, haat en geweld. Het tast de menselijke geest aan en ondermijnt de (wereld)gemeenschap en de democratie.

Gomes wil met behulp van Toegepaste Geschiedschrijving late...