Veel benaderingen van waanzin zijn negatief: ze benadrukken wat waanzin niet kan en reduceren hem tot een defect. De Franse filosofen Gilles Deleuze en Félix Guattari verwerpen deze eenzijdigheid. De waanzin is tot veel meer in staat, hij probeert zichzelf te redden en kan dus antwoorden op de problematiek die hem bestookt.

In Hoe schizofrenie zich redt onderzoekt Paul Moyaert hoe de waanzin in staat is zich te verweren en of dat verder gaat dan alleen zelfverdediging. Zorgt schizofrenie voo...

Na eeuwen van stagnatie en verval bloeide Amsterdam vanaf 1850 weer op. Tienduizenden nieuwkomers vonden werk in de stad. Al die mensen moesten ook ergens wonen, maar de gemeente was daar niet op voorbereid. Na jaren van passiviteit ging in 1877 een ambitieus uitbreidingsplan van start: projectontwikkelaars mochten woningen bouwen in de polders rond de stad. Dat deden ze in een ongekend tempo: tussen 1877 en 1940 werden liefst 135.000 volkswoningen bijgebouwd, waarvan meer dan 75 procent in o...

Ruim tweehonderd jaar geleden vond in Nederland een ongekend democratisch experiment plaats: in twee referenda stemden Nederlandse burgers voor een grondwet, waarmee een democratische en vrije eenheidsstaat een feit werd. Over deze twee referenda is weinig bekend.

Gefascineerd door deze bijzondere periode deed Jos de Jong uitgebreid onderzoek in archieven om de referenda in kaart te brengen. Hoe democratisch waren deze stemmingen? Wie hadden stemrecht? Hoe organiseer je een landelijk referend...

In het oeuvre van Michel Foucault neemt zijn vierdelige Geschiedenis van de seksualiteit een bijzondere plaats in. Hij werkte er de laatste tien jaar van zijn leven aan, gooide in die periode zijn aanvankelijke planning van het werk ondersteboven en zou het project uiteindelijk niet voltooien. Aanvankelijk wilde Foucault het discours over ‘de seksualiteit’ vanaf de 18e eeuw analyseren. Maar de thematiek van het afgedwongen spreken over seksualiteit, de mogelijkheden van verzet en vrijheid...

H. Marsman (1899-1940) heeft een aantal gevleugelde versregels op zijn naam staan. ‘Denkend aan Holland / zie ik brede rivieren / traag door oneindig laagland gaan’; ‘Groots en meeslepend wil ik leven’; ‘De zon en de zee springend bliksemend open’ – het zijn evergreens uit een veelvuldig geciteerd oeuvre. Met tijdgenoten als Bloem, Nijhoff, Van Ostaijen en Vasalis behoort hij ontegenzeggelijk tot de bekendste en meest gelezen dichters van ons taalgebied.

Tijdens zijn leven, maar...

Vierhonderd jaar geleden, op 13 mei 1619, werd op het Binnenhof Johan van Oldenbarnevelt onthoofd, ‘de grootste staatsman die Nederland in al de eeuwen van zijn bestaan heeft gekend’. Het was de beslechting van de hevige conflicten die vanaf 1617 waren opgelaaid, zoals de intern-gereformeerde strijd tussen rekkelijken en preciezen, de machtsstrijd tussen Holland, de andere gewesten, de stadhouder en de Staten-Generaal, en de twist over hervatting van de oorlog met Spanje.

De zaak Oldenbar...

Binnen Hitlers Duitsland werd geen propagandamiddel onbeproefd gelaten om de geestdrift onder de jeugd op te stoken. De continuïteit van het Derde Rijk hing immers van hen af. Die propaganda had effect. Veel jongeren bleven tot het bittere einde toe geloven in de heilstaat die hun Führer hen jarenlang had voorgehouden. Ook als dat hun het leven kostte.

Beelden en illustraties leverden een belangrijke bijdrage aan die bezieling. Vanaf het eerste schoolboek waarmee de jeugd leerde lezen en ...