Franciscus van den Enden (1602-1674), de leraar van Spinoza, was een van de radicaalste Verlichtingdenkers van de zeventiende eeuw. Vlak voor zijn veroordeling tot de galg gaf hij toe auteur te zijn van een opmerkelijk utopisch geschrift: Kort voorstel voor de kolonie NieuwNederland. In dat geschrift uit 1662, dat nu voor het eerst in modern Nederlands verschijnt, treffen we een schets aan van een ideale samenleving, te realiseren in de kolonie Nieuw-Nederland, nabij het huidige New York.

Va...

Leid je het leven dat je wilt leiden? Je denkt misschien van wel. Maar hoe goed ken je jezelf eigenlijk? Misschien heb je je toch laten ketenen door allerlei verwachtingen, door je werk en door je eigen overtuigingen. Plato helpt je om te ontdekken of je als het ware vastgeketend zit in een grot en daar alleen de schaduwen van je goede leven ziet. Hij leert je om je te bevrijden van de schaduwen die je voor de werkelijkheid houdt.

Aan de hand van alledaagse voorbeelden – van klein misverst...

De Stoïcijnse filosofen staan voor helder denken, verantwoordelijkheid pakken en koers houden in een onvoorspelbaar leven. In dit boek maken we nader kennis met denkers als Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius, die ons leren om het onvermijdelijke te aanvaarden en tegelijk actief controle te houden over je leven.

Juist deze klassieke Stoïcijnse denkers – en niet de veelal oppervlakkige stoïcijnen van nu – wijzen ons de weg naar een gelukkig leven. Zij bieden geen simpele lifehacks, ma...

Niccolò Machiavelli (1469-1527), de beroemde Italiaanse filosoof, zag oorlog als het belangrijkste onderdeel van de politiek. In zijn ideale staat is sprake van een algemene dienstplicht, waarbij de vorst burgers te allen tijde naar het front kan sturen. Hij raadt de principe nuovo (nieuwe vorst) van Florence aan om een nationaal leger op de been te brengen dat Italië moet verenigen. Daarbij gaat hij in op zaken als strategie, belegeringen, wapens en logistiek.

Machiavelli schreef deze nie...

Wie radicaal is, heeft idealen die in steen zijn gebeiteld. Maar de mens zelf is niet van steen. We vallen nooit

helemaal met onszelf samen, en dus ook niet met onze idealen. Neem geweldloosheid. Zeker iets om naar te

streven, maar kun je echt altijd geweldloos zijn?

Vanuit deze gedachte – streef idealen op een open manier na – ontwikkelde de Duits-Nederlandse denker Helmuth

Plessner (1892-1985) een politieke filosofie.

In lastige situaties of dilemma’s ¬raak je vaak verwikkeld in allerlei gedachten, die je niet verder brengen. Het woord ‘gedachte’ verklaart het al. Dit is ‘oud denken’; dat wat je (ooit) gedacht hebt. Als je blijft denken zoals je altijd hebt gedacht, blijf je doen wat je altijd hebt gedaan!

Nieuw denken met de oude Grieken is een uitnodiging om uit je vertrouwde denk-groeven te komen. Dan kun je nieuw denken ontwikkelen, wat je aanzet tot anders handelen. We maken hiervoor gebru...

Onze relatie met natuur en landschap is eigenlijk heel onduidelijk. Er zijn daarover veel vragen, zoals: waarom voelen we ons in sommige landschappen thuis en in andere niet? Of waarom scheiden we natuur en cultuur? En: hoe is de relatie tussen mens en natuur in niet-westerse culturen? Wat heeft muziek met natuur te maken? Waarom zijn ongewervelde dieren zo opwindend? Hoe kunnen we een echt partnerschap met natuur vormgeven?

Ecoloog en filosoof Matthijs Schouten behandelt dit soort vragen in ...

Diogenes van Sinope verruilde zijn huis voor een eenvoudige kruik. Hij had niets nodig om gelukkig te zijn. Zelfs zijn drinkbeker gooide hij weg. Sindsdien dronk hij als een hond, wat hem de bijnaam kunikos (hond) opleverde. Zijn volgelingen staan bekend als ‘cynici’, oftewel hondachtigen. Hun wijsheid is overgeleverd in de vorm van anekdotes en bewaard gebleven aforismen. Dit boek bevat de meest complete verzameling teksten tot nu toe.

De cynici laten zien dat het streven naar geld, bez...

Uitgedaagd door zijn vriend Brutus schrijft Cicero in 46 voor Christus een laatste boek over de kunst van het spreken. Nog eenmaal ontwerpt hij een portret van zijn ideale redenaar. Die is vindingrijk, spreekt samenhangend en fraai, en biedt een levendige voordracht. Zo kan hij het publiek raken, overtuigen en in vervoering brengen. Speciale aandacht gaat uit naar stijlmiddelen, zoals klankeffecten. Uniek in dit boek is Cicero’s gedetailleerde analyse van prozaritme: het gebruik van ritmisc...

‘De menselijke natuur houdt niet van eenzaamheid en is altijd op zoek naar iets of iemand om op te steunen, en bij je beste vriend is dat het meest plezierig. Vriendschap is dan ook de enige menselijke aangelegenheid waarvan het nut nooit ter discussie staat. De vriendschapsband bevat alles wat mensen nastrevenswaardig vinden: eer, roem, gemoedsrust en vreugde. Waar deze dingen voorhanden zijn, is het leven gelukkig.’

De Romeinse denker en staatsman Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) b...