Het woord ‘rechtsstaat’ is niet weg te denken uit het publieke debat. En terecht. Het is de basis voor ons goed samenleven, te vergelijken met de basaltblokken die voor een deel onzichtbaar de dijk en daarmee het achterliggend land beschermen tegen stormen.

In dit boek worden de begrippen ‘recht’ en ‘rechtsstaat’ uitgelegd en in verband gebracht met de ontwikkelingen in Oost-Europa, met de betekenis van de rechtsstaat voor een goed functionerende economie en met het fascisme in ve...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Volksvreemd vermaak vertelt het onbekend gebleven, soms hilarische en soms schrijnende verhaal over koloniale medelanders voor en tijdens de Duitse bezetting. Surinamers, Indonesiërs, Antillianen en anderen van kleur konden na 1940 niet terug naar hun land van herkomst. Velen verdienden al sinds de jaren dertig hun boterham – of extra zakgeld – in de wereld van vermaak en vertier. Na de Duitse inval nam de vraag naar podiumkunst met een uitheems tintje alleen maar toe: mensen snakten naa...

Essay Maand van de Geschiedenis 2023

Slechts zelden komen wetenschappelijke ontdekkingen tot stand door een eenmalige geniale ingeving. Veel vaker gaat het om hard werk, gelukte en mislukte experimenten, dwaalsporen en toeval. In Kruiden, kokkels en kippen geeft Louise O. Fresco twee schitterende voorbeelden. Georg Rumphius was een Duitse amateurbioloog in dienst van de VOC die ondanks een aardbeving, blindheid, een grote brand én het zinken van het schip met de exemplaren van zijn Kruidboek...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Moord, suïcides, roofovervallen, gijzelingen, dodelijke ongelukken, vrouwenhandel – de politie maakt het allemaal van dichtbij mee. In Die ene melding vertellen politiemensen over het aangrijpende, ontroerende, soms grappige of juist gruwelijke incident dat hun altijd is bijgebleven.

Misdaadjournalist Wil Thijssen tekent hun belevenissen op, zoals het schrijnende verhaal van de agent die een woning doorzoekt na een gezinsmoord, van de ME’er die geen filter op haar gasmasker heeft als ze ...

De Europese integratie nam een vlucht met de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) in 1950. Maar waarom gebeurde dat juist toen? En waarom op die manier? Om deze vragen te beantwoorden gaat Mathieu Segers terug in de tijd, op zoek naar een fenomeen dat toen nog een idee uit de toekomst was. Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog ontsprong uit de dreiging van een groot naderend onheil een ideeënstroom, die na een meanderend begin steeds wilder werd en uiteinde...

Sinds de industriële revolutie werd veel vooruitgang geboekt – denk aan welvaart en geneeskunde. Er zijn redenen om te geloven dat die trend zich door AI zal voortzetten. Toch veroorzaakt AI ook problemen als discriminatie en desinformatie. Minder bekend is dat AI talloze giftige moleculen kan produceren, dat het erg dodelijke virussen kan verspreiden, of dat het een kerncentrale kan platleggen. En wat als er AI komt waarover we geen controle hebben? Volgens Sam Altman van OpenAI en Stephe...

Tweeënhalf jaar is Soo-Ji No bij aankomst vanuit Zuid-Korea in Nederland. Op haar levensreis als Lavinia Meijer leert ze naast een nieuwe moedertaal de taal van de muziek. Het lied ‘Verdronken vlinder’ van Boudewijn de Groot en Lennaert Nijgh wordt haar draad van Ariadne: ‘Om te leven dacht ik je zou een vlinder moeten zijn. ’Als ze acht jaar is, ontmoet ze de liefde van haar leven: de harp. Lavinia’s missie, het instrument een prominentere rol geven in de (moderne) klassieke muzie...