Gijsbert Karel graaf van Hogendorp (1762-1834) is een van de belangrijkste staatsmannen die Nederland heeft gekend. Samen met Frans Adam van der Duyn van Maasdam vormde hij, na de bevrijding van de Fransen, het voorlopig bewind. Daarnaast was hij de auctor intellectualis van de eerste Nederlandse grondwet in 1814. Toch is hij bij het grote publiek enigszins vergeten. Hij is in de schaduw komen te staan van die andere grote negentiende-eeuwse staatsman: Johan Rudolf Thorbecke. Dat is jammer, w...

Zonder vijandbeeld is politiek volgens de Duitse denker Carl Schmitt (1888-1985) onmogelijk. In Vriend & vijand onderzoekt Arnon Grunberg de relevantie van Schmitts ideeën voor de huidige samenleving en buigt hij zich aan de hand van denkers zoals Walter Benjamin en Jacques Derrida over de vragen: hoeveel natiestaat hebben wij nodig? Hoeveel vijanden? Waartoe dient politiek? En is er een samenleving zonder oorlog en geweld mogelijk? Hoeveel homogeniteit hebben we nodig om een beetje fatsoenl...

Het verhaal van doodgewone Nederlandse meisjes op een allesbehalve doodgewone plek

Tijdens de Tweede Wereldoorlog dienden in totaal ongeveer 170 vrouwen als bewaakster (Aufseherin) in het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Tussen de 40 en 75 vrouwen waren tegelijkertijd werkzaam in het kamp. In 1944 bevonden zich hieronder acht Nederlandse vrouwen. De jongste was negentien, de oudste vierentwintig. Na de oorlog werden deze vrouwen onderzocht binnen de bijzondere rechtspleging en moesten zij...

Nooit eerder in de geschiedenis hebben mensen uit alle hoeken van de aarde zo dicht op elkaar in grote steden geleefd. De meeste steden zijn nu de thuisbasis van mensen die in sommige opzichten heel verschillend van elkaar zijn. Deze ‘superdiversiteit’ verandert onze buurten: de oude meerderheidsgroep is niet langer in de meerderheid en wordt een minderheid tussen andere minderheden. Maar hoe gaan mensen ‘zonder migratieachtergrond’ met deze situatie om?

In deze baanbrekende studie kom...

'Nederlanders die bij elkaar op bezoek gaan, nemen vaak een bloemetje mee. Ze geven die aan de gastvrouw. Die zegt dan meestal: "Dat had je niet hoeven doen." Dat klinkt ondankbaar, maar het is bij Nederlanders juist een teken van dankbaarheid. De bloemen worden tijdens het bezoek, meestal door de gastvrouw, in een vaas gezet. Of ze vraagt: "Vind je het goed dat ik ze stráks in een vaas zet, dan kom ik meteen bij jullie?" U zegt dan: "Ja gezellig."'Dit is een van de 99 observaties uit Doe ma...

In 2024 is het 150 jaar geleden dat de Tweede Kamer het ‘kinderwetje’ aannam, de eerste sociale wet van Nederland. Het bezorgde indiener Samuel van Houten (1837-1930) een plek in de geschiedenisboeken. Maar Van Houten was meer dan zijn kinderwet.

Als jong Kamerlid in Groningen maakte hij naam als de grote vernieuwer van het liberalisme. Hij gold als ‘politiek moordenaar’ van staatsman Thorbecke. Twintig jaar lang was hij de belangrijkste voorvechter van kiesrechtuitbreiding en rechtvaa...

Waar komen al die grondwetten toch vandaan?

We leven in de eeuw van de grondwet. Bijna alle landen ter wereld hebben er tegenwoordig wel een. Een betrekkelijk recent fenomeen, trouwens, want driekwart van al die grondwetten is van na 1975. En dat terwijl de wortels ervan net na de landbouwrevolutie liggen, meer dan tienduizend jaar geleden, toen nieuwe sociale organisatie- en leiderschapsvormen opkwamen en ook het recht ontstond als manier om grootschalig samen te kunnen werken met vreemden.

...

Het complexe mozaïek dat Ischa Meijer was, voor het eerst volledig gelegd.

Ischa Meijer was een fenomeen. Beroemd, berucht, geducht en onweerstaanbaar geestig. In het leven van vele vrienden en talloze vriendinnen liet hij een onuitwisbare indruk achter.

In zijn duizelingwekkend veelzijdige loopbaan stonden twee grote liefdes centraal: de journalistiek en het theater. Als interviewer met een diepgaande interesse in mensen en een feilloos oog voor hun zwakke plekken en blinde vlekken stuwde hi...

Iedereen heeft een mening over Joden, het Oude Testament, de Sjoa en Israël. Maar wat weten we echt over het Jodendom? Rabbijn en journalist Tamarah Benima slaagt erin vastgeroeste opvattingen zachtmoedig te ondermijnen in haar presentatie van het Jodendom. Zij spreekt trouwens liever over Joodse Beschaving, want de joodse godsdienst is belangrijk, maar er is zo veel meer in deze 3500 jaar oude cultuur. Wat houdt een volk dat verspreid leeft over de wereld en is ingebed in andere nationale c...

In De prijs van gelijkheid gaat econoom Bas Jacobs op zoek naar de heilige graal van de welvaartseconomie. Hoe kunnen inkomen en vermogen zo doelmatig mogelijk worden herverdeeld? Herverdeling is kostbaar. De maatschappelijke welvaart daalt gemiddeld met tien cent per herverdeelde euro. En de laatste euro herverdeling - de prijs van gelijkheid - kost zelfs 50 cent aan welvaart. Jacobs toont aan dat veel overheidsbeleid doelmatig noch rechtvaardig is. De progressie van de inkomstenbelasting is...