De Verenigde Staten van Amerika gelden als bakermat van de moderne, democratische rechtsstaat. Maar we vergeten vaak die andere federale republiek die al twee eeuwen eerder was gesticht: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). De Amerikaanse founding fathers kenden die republiek en haar onafhankelijkheidsstrijd tijdens de Nederlandse Opstand maar al te goed. Bij het inrichten van een eigen onafhankelijke republiek putten zij opvallend veel inspiratie uit Nederlandse ervaring...

Van Romeinse provincie tot lidstaat van de Europese Unie: Nederland was vaker wel dan geen deel van een groter geheel. Zelfs de Republiek in de Gouden Eeuw stond niet op zichzelf: zij bloeide binnen het wereldwijde koloniale rijk, dat meer invloed had op het moederland dan vaak wordt gedacht. Door van buitenaf de blik op Nederland te richten, uitgaande van de rijken waartoe het achtereenvolgens behoorde, ontstaat een geheel nieuw langetermijnperspectief op de Nederlandse geschiedenis. In tien...

Koloniale macht was nooit alleen gebaseerd op militair geweld. Een van de onvermoede pijlers van de onderdrukking in koloniaal Indonesië was de overtuiging dat de mensen er leden onder een gebrek aan arbeidslust, spaarzin en ondernemingsgeest. De homo-economicusmentaliteit die voor westerse welvaart had gezorgd, had nooit de kans gehad om wortel te schieten in de tropen. In 1910 besluit de tegendraadse econoom Julius Boeke naar Java te gaan, op zoek naar een homo economicus Javanicus. Na een...

Wie de oorzaken van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust beter wil begrijpen moet Mein Kampf lezen. In dit boek geeft Adolf Hitler namelijk inzicht in zijn gedachtewereld. In Mein Kampf maakt hij duidelijk dat een wereldoorlog onvermijdelijk is en dat de Joden moeten worden ‘verwijderd’. Niets minder dan de wereldheerschappij was zijn einddoel. Zodra hij in 1933 de politieke macht had veroverd ging hij aan de slag met het uitvoeren van zijn plannen.

Mein Kampf werd in binnen- en buitenl...

Rampen zijn bepalend geweest voor de geschiedenis van Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de Sint-Elisabethsvloed in 1421, toen mensen, dieren en dorpen verdronken. Het landschap veranderde voorgoed. Of aan de Bijlmerramp in 1992, toen een vliegtuig neerstortte in de Bijlmermeer. Er ging een schokgolf door het hele land.

De publieke reactie op rampen volgt opvallend vaak eenzelfde stramien, al zijn er natuurlijk ook verschillen. Al eeuwenlang zoeken burgers in tijden van rampspoed houvast in cul...

Het huidige China toont wat Europa na 1850 meemaakte: de razendsnelle wording van een economische grootmacht. Deze economische omwenteling was en is tegelijk een sociale en culturele revolutie. Een nieuwe wereld laat zien dat de aanleg van nieuwe infrastructuur en nieuwe netwerken hiervoor cruciaal zijn. Kort na 1850 werden door de westerse mogendheden wereldwijde netwerken met totaal nieuwe, zeer krachtige technologie opgebouwd: spoorwegen, de telegraaf en intercontinentale scheepvaartlijnen...

Waar komen al die grondwetten toch vandaan?

We leven in de eeuw van de grondwet. Bijna alle landen ter wereld hebben er tegenwoordig wel een. Een betrekkelijk recent fenomeen, trouwens, want driekwart van al die grondwetten is van na 1975. En dat terwijl de wortels ervan net na de landbouwrevolutie liggen, meer dan tienduizend jaar geleden, toen nieuwe sociale organisatie- en leiderschapsvormen opkwamen en ook het recht ontstond als manier om grootschalig samen te kunnen werken met vreemden.

...

Rusland is een land zonder natuurlijke grenzen, zonder eenduidige etnische achtergrond, zonder een echte centrale identiteit. En toch is het een van de machtigste landen op aarde, een hoofdrolspeler op het wereldtoneel met een rijke geschiedenis van oorlog en vrede, dichters en revolutionairen.

Mark Galeotti, een van de meest bevlogen Ruslandexperts, weet de geschiedenis van misschien wel ’s werelds meest onbegrepen land inzichtelijk te maken. Hij neemt ons mee naar de vorming van een natie...

Na 1850 begon de campagne om het Nederlandse landschap te verbeteren. De onafzienbare heidevelden, zandverstuivingen en moerassen in Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel, Drenthe en Friesland werden kleiner en in landbouwgrond veranderd. Na 1900 werden natte akkers en weilanden drooggemaakt, duizenden kilometer meanderende rivieren en beken werden rechtgetrokken. Rond 1940 werd geschreven dat het Nederlandse landschap mooier was geworden, ‘echt volgens ons eigen ideaal, alles netjes in laa...