Een filosofisch onderzoek naar de oorsprong van onze denkbeelden over het sublieme en het schone (1757) is een vroeg werk van de Britse parlementariër en politiek theoreticus Edmund Burke (1729-1797). In zijn Onderzoek vraagt Burke zich af, zelf een meester in de redenaarskunst, met welk kunstmiddel op het publiek de diepste indruk gemaakt kan worden. Zijn conclusie luidt dat er naast de gangbare categorie van het schone een tweede esthetische categorie bestaat met een geheel eigen karakter:...

Baruch de Spinoza (1632-1677) is de eigenzinnige doelbewuste en onverschrokken denker bij uitstek. De vader van de Verlichting is hij genoemd, een monument voor de vrijheid van denken. De Tractatus de intellectus emendatione, de verhandeling over de verbetering van het verstand en over de weg waarlangs dit het beste tot de ware kennis der dingen kan geraken, behoort tot Spinoza's vroege werken, evenwel pas verschenen na zijn dood in 1677, en onvoltooid gebleven. De Verhandeling is een toonbee...

In het kielzog van 's werelds meest succesvolle diersoort Homo sapiens hebben steeds meer dieren en planten hun leefgebied naar de stad uitgebreid. Bergketens van glas en beton, hoogindustriële savannes, metrogangen en vuilstortplaatsen vormen minstens zo'n geschikte habitat als oerbos of nieuwe wildernis. Welke gevolgen heeft deze verplaatsing van het strijdtoneel voor Natuurmonumenten en Wereld Natuur Fonds, voor stedenbouwkundigen en architecten; en voor biologen, want moeten de patatmeeu...

Meer nog dan het veelgeprezen PASSAGE NAAR EUROPA leest LUUK VAN MIDDELAARS debuut POLITICIDE. DE MOORD OP DE POLITIEK IN DE FRANSE FILOSOFIE als 'een filosofische whodunnit'. De uit Rusland ge

Waarom hebben we zo'n slecht geheugen voor dromen? Bestaat verdringen? Wat gebeurt er met gedeelde herinneringen als degene waar je die herinneringen mee deelde er niet meer is? Hoe kan het dat een collega wel uw idee heeft onthouden, maar vergeten is dat het úw idee was?De lastigste vragen die je over het geheugen kunt stellen gaan niet over het herinneren maar over vergeten, schrijft Douwe Draaisma in Vergeetboek. Waarom bestaat er eigenlijk geen vergeettechniek? Waarom hebben portretten d...

Cioran (1911-1995) is als zoon van een Russisch-orthodoxe pope geboren in Rasinari in Transsylvanië, Roemenië, toentertijd deel van de Oostenrijks-Hongaarse Donaumonarchie. Hij studeert filosofie in Boekarest en in Berlijn. In 1937 vertrekt hij naar Parijs om aan een proefschrift over Bergson te werken. Met het Frans, de filosofische taal van de tijd, vindt Cioran een ruim publiek. Een kleine filosofie van verval is de vertaling van zijn eerste in het Frans geschreven boek Précis de décom...

OVER WOEDE & OVER CLEMENTIE zijn twee van de meest bestendige en invloedrijke politiek-didactische geschriften van de stoïcijnse filosoof Seneca (4 vC-65 nC), politieke mentor van de jeugdige keizer Nero (37-68 nC). Geschreven als een klassieke literair-filosofische, innerlijke dialoog maant Seneca zijn lezer tot kritisch zelfonderzoek. Wie naar zelfbeheersing, wijsheid en een rustig gemoed streeft, dient zijn karakter te oefenen, redeloze hartstochten en zinloze emoties te beheersen, en zij...