Voor de meesten van ons is geestelijk en lichamelijk zo gezond mogelijk leven het hoogste doel. Wie wil er nou niet gelukkig en gezond zijn? Als we ziek zijn, hopen we vurig dat we snel weer beter worden. Of het althans nog lang vol te houden, met zoveel mogelijk kwaliteit van leven. Hoop doet leven. En hoop biedt weerstand bij tegenslag.

Hoe kunnen we de kans op een gezond en gelukkig leven vergroten? In hoop, optimisme en humor schuilt een enorm vermogen om dat doel te bereiken. Dit boe...

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiede­nis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses over het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard.Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veel...

Hoe verwerk je het verlies van een geliefde? Hoe bereid je je voor op ontslag? Hoe ga je om met onrecht? Hoe leef je in eenzaamheid? Of met stress? In tijden van crisis verdwijnen soms plotsklaps veel oude zekerheden. De wereld schudt op haar grondvesten. Je voelt je kwetsbaar. Het zijn de antieke filosofische inzichten die ons de weg wijzen in hoe we moeten leven, juist nu.

Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius zijn ‘de grote drie’ van de Stoa, de filosofische stroming waaraan wij het woo...

Socrates wordt wel de vader van de westerse filosofie genoemd, maar wat zijn precies zijn filosofische opvattingen? Hij staat bekend om zijn nederigheid, maar lezers vinden hem vaak arrogant en neerbuigend. We herhalen zijn bewering dat ‘het niet-onderzochte leven het leven niet waard is’, maar zetten geen stappen om een onderzocht leven te leiden. We weten dat hij veroordeeld werd tot de gifbeker omdat hij ‘de jeugd zou hebben gecorrumpeerd’, maar onderwijzen de hedendaagse jongeren ...

De Overpeinzingen van Marcus Aurelius (121-180) vormen voor talloze lezers een leidraad bij het inrichten van hun leven. Hoe wist de keizer van het Romeinse Rijk zijn kalmte te bewaren te midden van het tumult van oorlogen, verraad, epidemieën en natuurrampen die het rijk tijdens zijn bewind bijna twee decennia lang op zijn grondvesten deden schudden?

De Franse filosoof en socioloog Frédéric Lenoir schildert een ontroerend en scherp  portret van Marcus Aurelius Hij gaat in op het geda...

Rome, het jaar 69. De gehate keizer Nero is dood. Vermoord. Maar daarmee komt geen eind aan alle ellende. Integendeel, het gaat van kwaad tot erger. Hele en halve keizers verdringen elkaar van de troon, burgeroorlogen en bloedige opstanden zaaien alom paniek, het Romeinse Rijk kraakt in zijn voegen. Zo slecht is het nog nooit gegaan. Dit inktzwarte beeld van Rome is te zien bij Publius Cornelius Tacitus (ca. 55-120) in zijn eerste grote geschiedwerk, de Historiën. Groots, elitair, verbijster...

Wat moet je doen en wat moet je laten als je verantwoordelijkheden hebt? In de laatste weken voor zijn dood schreef Cicero De officiis, zijn spirituele testament en meesterwerk. Hij legt aan zijn zoon Marcus (die op dat moment in Athene studeert) uit hoe hij zich in de betere kringen van Rome moet gedragen als hij eenmaal een voorbeeldfunctie heeft.

Cicero baseert zich vooral op de theorie van de Stoa. Zijn ‘man van stand’ weet het juiste midden te vinden tussen de vier ‘kardinale deugd...

Op 19 juni 1867 wordt keizer Ferdinand Maximiliaan

door een vuurpeloton ter dood gebracht. Zijn laatste

woorden luiden: ‘Lang leve Mexico, lang leve de onafhankelijkheid.’

De executie is de climax van een buitengewoon

machtsspel. De Oostenrijkse aartshertog,

telg uit het illustere geslacht Habsburg en broer van de

Oostenrijkse keizer Frans Jozef, was door Napoleon iii

in Mexico op de troon gezet. In plaats van de hem

voorgespiegelde heldenontvangst wachtte hem een

burgeroorlog waar hij ni...

De Spaanse jezuïet Gracián publiceerde in 1647 een machiavellistische handleiding voor de omgang met mensen. Deze cynische, achristelijke, alleen voor de intellectuele elite bestemde verzameling praktische leefregels beïnvloedde in de loop der eeuwen enkele van de meest vooraanstaande West-Europese schrijvers: La Rochefoucauld, Voltaire, Stendhal, Nietzsche en Schopenhauer.

Over Desiderius Erasmus Roterodamus doen nogal wat opvattingen de ronde. Hij staat te boek als theoloog die pleitte voor de eenheid van de Kerk, als ironicus die van alles en iedereen afstand nam en zichzelf buiten schot hield, als Bijbels humanist en als voorloper van de verlichting. Dit Elementaire Deeltje biedt een levensschets en inzicht in zijn veelzijdige gedachtegoed.