Leven is de dag voordat je doodgaat. Je hoeft er weinig voor te doen. Je blijft gewoon bestaan. Zonder morgen, zonder toen.

Die zijn al lang vergaan.

Het is een van de laatste foto’s. Je zit tussen je zussen. Kromgegroeid. Rond je oog nog de laatste schaduw van een valpartij. Tante Joke heft een glas wijn omhoog. Jij een glaasje tonic. Je lach is kleiner geworden. Je haar dunner. Je draagt oorbellen en ringen. Vandaag ben je er nog. ‘Dit is ze’, zeg ik, ‘mijn moeder.’

Na het overli...

Zijn naam verdween en werd vervangen door een kampnummer: 13615.

Foppe Dupon was twintig toen ze hem kwamen halen. Zijn huis, zijn familie, zijn veilige leven, alles raakte hij kwijt. Gevangen en weggevoerd. In Kamp Amersfoort werd hij een nummer in een lange rij. Honger, kou, angst en stemmen die schreeuwden. Laarzen die over grind stampten. Een zweep die neerkwam. Hij kon alleen maar hopen. Op een morgen. Op een volgende dag. Op een toekomst.

Jaren later keek hij kinderen aan, recht in de o...