In het afgelopen decennium stond de hebzucht in het middelpunt van de belangstelling. Alom werd zij beschouwd als de oorzaak van de financiële ineenstorting en de economische crisis die daarop volgde. Toch moest ze tegelijk haar nut bewijzen en de kwakkelende economie uit het slop trekken.

Hebzucht was de oorzaak van de ziekte, maar ook het medicijn. Deze curieuze ambiguïteit heeft ontegenzeglijk historische wortels. In de afgelopen duizend jaar is de kritiek op het kwaad van de hebzucht no...

De Italiaanse filosoof Antonio Gramsci (1891-1937) staat wereldwijd bekend als een van de belangrijkste marxistische denkers. Volgens zijn tegenstanders waren zijn ideeën levensgevaarlijk: het fascistische regime van Benito Mussolini probeerde hem monddood te maken en zette hem jarenlang achter de tralies. Maar Gramsci liet zich niet het zwijgen opleggen en schreef in de gevangenis een baanbrekende reeks notities over filosofie, politiek en cultuur die nog steeds actueel zijn.

'Alle mensen z...

De Fortuyn-opstand vormt een belangrijk keerpunt in de Nederlandse politieke cultuur. Vaak is deze omslag beschreven als een opstand van de onderbuik. In dit nu al veelbesproken boek beschrijft Merijn Oudenampsen de revolte in de bovenkamer. Hij gaat op zoek naar de intellectuele bronnen van de Fortuyn-opstand.

Boegbeelden als Frits Bolkestein, Pim Fortuyn, Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders beschrijft hij als voortrekkers van een bredere stroming: nieuwrechts. Deze term kwam in de Verenigde St...

In een van zijn talrijke avonturen wil baron von Münchhausen met zijn paard over een moeras springen, maar komt er middenin terecht. Geen nood, zegt hij, grijpt zich bij de staart van zijn pruik, tilt zich met paard en al uit de poel en zet zich veilig op de andere oever neer. Het punt van waaruit Münchhausen zich uit het moeras optilt: dit is het moderne subject, de grond van ons Ik. Ziehier in een notendop de kernintuïtie die, aldus Lacan, aan de basis van Freuds psychoanalyse ligt.

I...

De Franse historicus en filosoof Pierre Rosanvallon is een van de spraakmakendste denkers over de hedendaagse democratie. Hij gaat niet uit van een normatief ideaalmodel van democratie, maar vertrekt vanuit het historische gegeven dat de democratie steeds opnieuw en hooggestemde verwachtingen en hoop wekt, maar evenzeer gepaard gaat met teleur- stellingen, verwarring en weerstand. Origineel, erudiet en nauwgezet beschrijft Rosanvallon de geschiedenis van die permanente spanning.

In De democra...

Waarom toch hebben miljoenen Europeanen achter Hitler en Mussolini aangelopen? Het kan niet anders of zij hebben iets positiefs aangetroffen in het door deze leiders gepropageerde fascisme, iets wat hen aantrok en hoop gaf op een beter leven. Deze aantrekkingskracht van het fascisme vraagt om een verklaring, en wie kan de keuze voor fascisme beter verklaren dan fascisten zelf? In Er moest iets nieuws komen! bundelt fascisme-deskundige Willem Huberts zes contemporaine autobiografische terugbli...

De afgelopen vijftig jaar speelde het geheugen een cruciale rol in veel academische en maatschappelijke debatten. De kunst van het vergeten. Naar een filosofie van de vergankelijkheid wijst op de grenzen van deze memory boom. Stéphane Symons laat zien dat het geheugen niet langer in staat is om adequaat te antwoorden op de uitdagingen van de hedendaagse samenleving.

Het werk van enkele van de meest toonaangevende denkers uit de twintigste eeuw staat hierbij centraal. In het spoor van Friedri...

Voor elke Nederlander en Vlaming die in dit herdenkingsjaar snel wil achterhalen waar de Tachtigjarige Oorlog precies over ging, is dit het perfecte boek. De kern van de strijd lag in drie fundamentele rechten: vrijheid van godsdienst en geweten, recht op zelfbeschikking en recht op inspraak. Vanuit deze actualiteit weet Anton van der Lem een ingewikkelde geschiedenis in kort bestek helder te presenteren en te illustreren met prachtige afbeeldingen. Hij zet de ingewikkelde politieke, religieu...