Vertaald door Maarten Klink

Nawoord Ernst Hirsch Ballin

Het was crisis toen de redenaar, politicus en filosoof Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) een dialoog schreef over de constitutie van Rome. Door het op schrift stellen van de belangrijkste regels van de staat probeerde Cicero de Romeinse Republiek te redden van haar naderende ondergang. Het resultaat: de eerste grondwet uit de geschiedenis.

Na een vurig pleidooi voor het natuurrecht bespreekt Cicero zijn religieuze wetten en de wetten...

Spinoza (1632-1677) is de belangrijkste Nederlandse filosoof en grondlegger van het rationalisme. De 'Ethica' is zijn levenswerk. In dit baanbrekende werk zet hij een visie uiteen die zijn tijd ver vooruit was. Spinoza durft de relatie tussen God, mens en wereld op een volstrekt nieuwe manier te denken. Zijn meesterwerk werd, vanwege de controversiële inhoud, pas na zijn dood gepubliceerd.

De 'Ethica' toont de weg van slavernij naar vrijheid. Spinoza begint met de vraag naar het Zijn, verv...

Otto Duintjer was hoogleraar Metafysica en Kennisleer en een vooraanstaand kenner van Kant en Heidegger. Daarnaast trok hij de aandacht met zijn eigen, hoogst opmerkelijke filosofie, die achteraf grote raakvlakken bleek te hebben met het daoïsme van Laozi en Zhuangzi.

'Rondom Dao' belicht de wijsgerige context waarin Duintjer ertoe kwam om de mainstream van de academische wijsbegeerte te verlaten en zijn eigen spirituele filosofie te ontwikkelen. Hij hanteerde daarbij bepaalde wijsgerige beg...

John Stuart Mill, filosoof, politiek econoom en ‘feminist’, was een van de invloedrijkste denkers van de negentiende eeuw. Zijn Drie essays over godsdienst bieden een uitgebreide en boeiende analyse van het verschijnsel religie. Hij behandelt hierin onder andere zaken als ‘intelligent design’, leven na de dood en het nut van religie. Ook geeft hij een reeks argumenten voor het bestaan van God en waarom monotheïsme beter in dan polytheïsme. Het geheel mondt uit in een kritiek op de t...

Dionysius, of Pseudo-Dionysius zoals hij eigenlijk genoemd moet worden, omdat hij een naam en een identiteit heeft aangenomen die zeker niet de zijne waren, is raadselachtig en fascinerend als een taal die nog niet ontcijferd is en waarvan we weten dat er grote dingen in geschreven zijn. Dionysius doet het voorkomen alsof hij in de eerste eeuw leefde en met Paulus meereisde sinds de dag dat die op de Atheense Areopaag een redevoering bij het altaar gewijd aan de verborgen god gehouden had. Ma...

Het hoofdstuk over zelfbewustzijn als begeerte in Hegels Phänomenologie des Geistes bevat drie opmerkelijke gedachten. Het zelfbewustzijn heeft als noodzakelijk objectief correlaat het leven, het manifesteert zich allereerst als begeerte en deze begeerte vindt pas bevrediging in de relatie tot een ander zelfbewustzijn. De gedachtegang die hier ontwikkeld wordt, stelt vragen aan de orde die in de hedendaagse biologie, psychologie en wijsgerige antropologie nog steeds leven.

In dit boekje is de...

Vertaling: Frits FlorinEindredactie: Johan Taels & Karl VerstryngeNawoord: Paul CruysberghsIn Johannes Climacus ofwel Men moet aan alles twijfelen tracht Kierkegaard op een zo consequent mogelijke wijze te voldoen aan de filosofische eis van zijn tijd: 'er moet aan alles getwijfeld worden'. Juist omdat hij een existentiële twijfelaar is, die doet wat hij zegt, wordt zijn levensverhaal een satire op de abstract-speculatieve twijfel van zijn Hegeliaans geïnspireerde tijdgenoten. Twee jaar lat...

Maarten Luther heeft geen theologisch leerboek geschreven. Wie hem theologisch wil leren kennen en begrijpen moet het gesprek met hem aangaan, het gesprek dat hij destijds voerde met de theologische elite en de gewone gelovige van zijn tijd. Voor de gewone gelovigen schreef hij veel stichtelijke teksten om hun in hun vragen en angsten een leidraad en houvast te geven. Deze teksten vinden echter het fundament in zijn academische theologie die hij universitair en in de uiteenzetting met de toen...

In 1844 publiceerde Kierkegaard, alias Nicolaus Notabene, samen met 'Het begrip angst' een verzameling van acht voorwoorden tot onbestaande boeken, voorafgegaan door een voorwoord. In die voorwoorden richt de schrijver zijn pijlen hoofdzakelijk op de Deense cultuurpaus Johan Ludvig Heiberg. De Deense denker en cultuurcriticus Georg Brandes, tevens Kierkegaards eerste biograaf, beschouwt het boekje als "één van de leukste en geestigste onder alle kleine plagerige boeken die ooit in het Deens...

In het grootste deel van de vierde eeuw na Christus bestonden in het Romeinse rijk de christelijke en de oude niet-christelijke godsdiensten naast elkaar. In het laatste kwart verbood keizer Theodosius eerst de meningsverschillen binnen de kerk en daarna de verering van de oude goden. 'Onder dezelfde sterren' laat met vele prachtige details zien hoe dat ging, hoe het botste aan en buiten het hof.

Centraal staan de conflicten, en soms ook de verzoeningen, tussen Symmachus, bisschop Ambrosius v...