Overal ter wereld sterven rivieren door vervuiling, droogte en indamming. Al sinds mensenheugenis moeten rivieren dienstbaar zijn voor vervoer, voor energie, als bron van voedsel, als open riool. Wereldwijd is er echter ook een beweging gaande die het leven en de rechten van rivieren en andere natuur wil erkennen en wil vastleggen in de wet om verdere vernietiging tegen te gaan. Natuurschrijver Robert Macfarlane is diep overtuigd van deze Rights of Nature. In Leeft een rivier? neemt hij zijn ...

Een mooie baan, veel geld verdienen, aandacht en bewondering krijgen… dingen waarvan veel mensen dromen. Maar volgens de Romeinse filosoof Seneca (eerste eeuw n.Chr.) moeten we daar juist vanaf. Het leven is te kort, zegt hij, om te verspillen aan bijzaken. Richt je liever op wat er werkelijk toe doet: op innerlijke kracht en kwaliteit, op zelfbeheersing, op het goede. Alleen zo kan een mens het ware geluk bereiken.

Seneca’s tijdloze raad staat verwoord in zijn geliefde Brieven aan Lucili...

Als een zeventiende-eeuwse Franse denker zich zes dagen lang terugtrekt in een stoel voor de haard en zijn gedachten de vrije loop laat gebeurt er iets wat de geschiedenis van het denken blijvend verandert. Hij doet de beroemdste ‘uitvinding’ van de filosofie: cogito ergo sum – zelfs als ik alles in twijfel trek blijft één zekerheid onbetwijfelbaar overeind, namelijk dat ik ben. De harde zekerheid van deze gedachte vormt al eeuwen een grote aantrekkingskracht, want hoe onbetwistbaar d...

Franz Junghuhn (1809-1864) was een onwaarschijnlijk veelzijdig geleerde die de natuur in haar totaliteit wilde begrijpen. Hij beschouwde haar als een organisme waarin geen enkel element op zichzelf kan bestaan, ook de mens niet. Junghuhn was een tijdgenoot van de beroemde vader van de ecologie Alexander von Humboldt (1769-1859), met wie hij correspondeerde, en die zijn werk bewonderde. Humboldt schreef onder meer: ‘Het deed me plezier u in levenden lijve te kunnen vertellen hoeveel ik van u...

Mensen kunnen niet zonder cadeaus. Dat wil zeggen: in iedere menselijke beschaving speelt het uitwisselen van geschenken een belangrijke rol. Een fles wijn voor bij een diner, een officieel geschenk bij een staatsbezoek, een huwelijkscadeau: het uitwisselen van kleine of grotere aardigheden is overal en in alle tijden een manier om belangrijke gebeurtenissen te markeren.Wat wel per cultuur verschilt, is waar die giften en gaven uit bestaan en bij welke gelegenheden ze precies worden uitgewiss...

In De ontkenning van de dood (1973) pakt Becker het probleem van de grootste leugen van het menselijk bestaan aan: de weigering om de eigen sterfelijkheid te onderkennen. De gehele beschaving lijkt zichzelf namelijk te beschermen tegen het besef van de dood als einde van het leven. Volgens Becker leven we behalve in onze tastbare wereld ook in een symbolische, waarin zich de overtuiging van onze onsterfelijkheid bevindt. We scheppen om herinnerd te worden, om deel uit te maken van iets waarva...

Epictetus brengt een strikte tweedeling aan tussen wat wel en niet in onze macht ligt. Een mens heeft macht over zijn houding ten opzichte van wat hem overkomt, maar niet over wát hem overkomt. Gezondheid, aanzien, rijkdom: maak je er niet druk om en neem het zoals het komt. Deze levenshouding leidt tot volmaakte vrijheid en geluk.In deze editie zijn alle overgeleverde teksten van Epictetus in één band opgenomen: de Colleges, de fragmenten en het Handboekje. Vertalers Gerard Boter en ...

Ernesto Che Guevara was van jongs af aan een avonturier. De brieven die hij tijdens zijn reizen door Zuid-Amerika schreef laten zijn ontwikkeling zien van student medicijnen naar arts, en van geëngageerd vrijwilliger naar de revolutionair strijder die hem iconisch maakte. We leren hem kennen als zoon, echtgenoot en vader, maar ook als guerrillastrijder, politiek leider en filosoof.

Enkele van de brieven die hier zijn verzameld zijn bekend, zoals die aan Fidel Castro. Zo’n tachtig procent ...

Verstild voorjaar opent met een ‘fabel voor morgen’,

over een Amerikaans stadje waar een mysterieuze plaag

de harmonie verstoort. Vogels en bijen verdwijnen,

biggetjes sterven en huisartsen krijgen patiënten met

vreemde klachten. De schaduw van de dood hangt over

de gemeenschap.

Verstild voorjaar, de grote en invloedrijke klassieker

van Rachel Carson, is een kritiek op de destructieve controlezucht

van de mens. Technologische vooruitgang

heeft ons de beschikking gegeven over chemicaliën...

Lief leven vormt de neerslag van de grote liefde voor het land van herkomst van de auteur, Java, en zijn verliefdheid op ‘zijn jongen’, Teguh. Het resultaat bruist van stemmingswisselingen: van innige ontroering tot meedogenloze woede. Er is sprake van vredig beleden fatalisme, Lebensbejahung en vooral ook een alles relativerende humor.

Voor zuiver denken is, ook in het geval van een dwars­denker als Hans Boland, zuiver taalgebruik een eerste vereiste. Dat Boland op dat vlak onmiskenbaar ...