Op 27 oktober 1941 werd De Zwarte Hand opgerold. Wat begonnen was als een spannende poging om de Duitse bezetter en zijn lokale medewerkers uit te dagen en te intimideren kwam daarmee abrupt ten einde. Van de prille verzetsgroep, die vooral bestond uit jongeren uit Klein-Brabant en de Rupelstreek, verdwenen er 109 voor vele jaren in de Duitse gevangenissen en kampen. Voor meer dan 70 van hen kwam de bevrijding helaas te laat.

Dit boek vertelt het verhaal van De Zwarte Hand. Over de ontstaansr...

27 oktober 1994

Rechter B.C. Punt liet zich zelfs ontvallen: „Het gaat nu dus nog slechts om het bepalen van de hoogte van het schadebedrag.” Daar sprong Den Hertog bovenop. Ik had de Staat al zeer veel geld gekost.

Dat haal je de koekoek! Dat was het gevolg van de oekaze van de Staat, uitgevaardigd door Luns. Den Hertog keek steeds valser en liet zich ontvallen dat ik slechts theater aan het maken was. Dit heb ik fel bestreden. Ik sloeg terug en noemde Den Hertog en Van Velzen van Buiten...

Waarom toch hebben miljoenen Europeanen achter Hitler en Mussolini aangelopen? Het kan niet anders of zij hebben iets positiefs aangetroffen in het door deze leiders gepropageerde fascisme, iets wat hen aantrok en hoop gaf op een beter leven. Deze aantrekkingskracht van het fascisme vraagt om een verklaring, en wie kan de keuze voor fascisme beter verklaren dan fascisten zelf? In Er moest iets nieuws komen! bundelt fascisme-deskundige Willem Huberts zes contemporaine autobiografische terugbli...

In dit nummer van Scheepshistorie staan de volgende artikelen:

Vier cruciale maritieme jaren uit de tachtigjarige oorlog

Peter Sigmond

Een map met tekeningen

Ab Hoving

Maritiem Portal: online maritiem-historisch kenniscentrum

Marja de Keuning

Het malle schip van Daam Schijf

Een reconstructie door Bruno van de Stadt, redactie Ab Hoving

In detail: Bonaire (boekrecensie)

Henk van der Biezen

Raadsels rond de buis

Ab Hoving

Het gebruik van koper- en loodplaat in de scheepsbouw van de VOC

Wendy van...

David Van Turnhout volgt samen met Dirk Verhofstadt het spoor van zijn Joodse grootvader, Ide Leib Kartuz. Op de vlucht voor antisemitisme en geweld, kwam hij in 1929 naar Antwerpen, waar hij zich vestigde als kleermaker. Zijn achtergebleven familie belandde in het getto van Radomsko. Elk familielid werd vergast in Treblinka, er bleef niemand meer over. In België ging Kartuz bij het verzet, maar in 1942 pakten de nazi’s hem op en deporteerden hem via Breendonk en de Dossinkazerne naar Ausc...

Het Fort van Breendonk werd als gevangenis en doorgangskamp gebruikt door de Sipo-SD, de ergste van de Duitse politiediensten. De levensomstandigheden die er heersten, zijn vergelijkbaar met die in de concentratiekampen. De gevangenen werden door de SS uitgehongerd, afgebeuld, vernederd, mishandeld en gefolterd. De hel van Breendonk eiste dan ook een zware tol: bijna 280 gevangenen bezweken onder het onmenselijke regime of werden terechtgesteld. Duitse en Vlaamse SS'ers deden daarbij niet voo...

13 augustus 1991

Ik kon niet slapen en lag te piekeren hoe ik ooit mijn Memoires uitgegeven zou kunnen krijgen. Ik zou Freddy Heineken om financiële steun moeten vragen. Laatst kwam ik hem tegen. Ik herinner daaraan in een korte aangetekende brief waarin ik vraag of ik hem zou kunnen ontmoeten.

Ook heb ik Oliver Stone eraan herinnerd dat hij me nog steeds de helft van het afgesproken honorarium voor mijn medewerking aan JFK schuldig is.

Aardige brief van Kees Thomassen van de Koninklijke Bib...

Van de 140.000 Nederlandse Joden werd meer dan zeventig procent vermoord door de Duitse bezetter. In het verraden, de opsporing, de arrestatie, het vervoeren en de bewaking van de slachtoffers speelden ook Nederlanders een belangrijke rol.

De overlevende Joodse jongeren waren grotendeels ondergedoken dankzij goede Nederlanders. Anderen keerden terug uit Duitse concentratiekampen,en uit niet-bezette landen. Zij probeerden hun identiteit en hun plaats in de Nederlandse maatschappij te hervinden...

4 oktober 1993

Jan Foudraine kwam me een uurtje in mijn kamer drie hoog voor, opzoeken. (…) Voor zijn vertrek vroeg ik hem wat Alexander Smit als gerealiseerde mens, zoals zij dat noemen, nu met zijn leven deed. (…) „Jan, durf jij met een ernstig gezicht te verklaren, zonder erbij te lachen, dat bij Alexander Smit de tijd niet meer leeft?”

„Ja,” zei hij volmondig.

„Je trekt er een passend smoel bij.”

„De tijd verschijnt bij hem in het tijdloze,” zei Foudraine.

„Staat zij...

6 april 1994

„Ik ben Willem Oltmans,” zei ik.

„Dan verzoek ik u dit pand te verlaten,” was het bitse antwoord. Dat antwoord

maakte me razend. Ik heb een gigantische scene gemaakt. „U weet best wie ik

ben. Zo de oude zingen, piepen de jongen!”

„Moet je nu eens zien,” riep ik op volle sterkte door de ontvangsthal, „ik word

weggejaagd!”

Daarop kwam Ria Lubbers tussenbeide. Ik omhelsde haar en zei tegen haar:

„Eindelijk voel ik me weer thuis bij iemand die behoorlijk tegen m...