In een pakkende stijl schrijft de Poolse filosoof Leszek Kolakowski in Het alledaagse leven over uiteenlopende zaken die ons allen aangaan, zoals het goede en het ware, seks, nietsdoen, vrijheid, de leugen en verraad. De 23 korte essays zijn oorspronkelijk geschreven als voordrachten voor de Poolse televisie na de val van de Muur. Kolakowski weet de lezer te raken en aan het denken te zetten.

Leszek Kolakowski (1927-2009) was een Poolse filosoof en ideeënhistoricus. Hij was een van de belang...

Dominique Moïsi, de laureaat van de Spinozalens 2018, duidt op originele wijze de tijdgeest aan de hand van series als Homeland en Game of Thrones.

'Vertel me welke serie je kijkt, en ik zeg je wie je bent.' We leven in het gouden tijdperk van tv-series, maar waarom zijn series als Game of Thrones, Homeland en Downton Abbey eigenlijk zo mateloos populair? Vooraanstaand politiek filosoof Dominique Moïsi stelt dat series ons inzicht geven in de geopolitieke verhoudingen en de dominante emotie...

Niets minder dan een filosofische sensatie: het langverwachte vierde deel van Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit is nu in het Nederlands vertaald.

In Bekentenissen van het vlees analyseert Michel Foucault het denken en het spreken over seksualiteit in de vroegchristelijke tijd. Volgens de gangbare opvatting zou deze periode in het teken staan van de puriteinse moraal, met haar nadruk op kuisheid en maagdelijkheid, maar Foucault nuanceert dit beeld. Kerkvaders als Paulus en Ambrosius w...

Aan de hand van de strafzaak tegen Eichmann onderzoekt filosoof en jurist Klaas Rozemond of de klassieke opvatting over het menselijke kwaad moet worden herzien.

Het morele bewustzijn van de dader is het klassieke kenmerk van het menselijke kwaad. Daarvan is sprake wanneer een mens welbewust schade aan anderen toebrengt, terwijl hij weet dat zijn gedragingen immoreel en misdadig zijn. In haar boek Eichmann in Jeruzalem stelt Hannah Arendt dat de oorlogsmisdadiger Adolf Eichmann niet voldeed a...

De Nederlandse samenleving verwacht van haar militairen dat zij op moreel verantwoorde wijze handelen. Dat is een terechte verwachting die tegelijk niet zo vanzelfsprekend en eenduidig is als het klinkt. De huidige militaire praktijk laat zien dat politieke opdrachten, sociale en culturele contexten, innovatieve technologieën en organisatiestructuren de militair in zijn of haar concrete situatie voor vragen en dilemma’s plaatst die ingrijpende consequenties kunnen hebben voor alle betrokke...

In Van Aristoteles tot algoritme behandelt Guido van der Knaap de (on)mogelijkheden van kunstmatige intelligentie tegen de achtergrond van de filosofische traditie.

Kunstmatige intelligentie is grotendeels het domein van technici en programmeurs en van grote bedrijven als Google. Ze wordt gebruikt in praktische toepassingen als gezichtsherkenning, vertaalmachines en schakende computers. Maar met de opkomst van kunstmatige intelligentie rijzen er ook fundamentele vragen. Kan een machine zonde...

De Franse filosoof Bruno Latour lanceerde een spraakmakend idee: we kunnen de wereld vanuit het gezichtspunt van andere mensen, dieren, planten en zelfs objecten bekijken door ons ermee te vereenzelvigen. Via rollenspellen is het mogelijk om andere personen en zaken een stem te geven in een theatraal ‘parlement der dingen’. Latours idee, dat zich bevindt op het raakvlak van filosofie en kunst, is vooral aangeslagen in de wereld van de natuurbescherming. Zijn aanpak blijkt zeer geschikt om...

Economie is een samenspel van mensen die vanuit hun eigenbelang handelen. Deze klassiek geworden opvatting geniet nog altijd populariteit. Toch heeft de economie niet altijd in het teken van eigenbelang gestaan. In de oudheid en middeleeuwen prevaleerde het beeld van de mens als een deugdzaam en op samenleven gericht wezen. Pas in de moderne tijd ontwikkelde zich een idee van economisch individualisme en verlicht eigenbelang.

In deze familiegeschiedenis van de homo economicus onderzoekt Joost...

Stel dat we puppy’s direct na hun geboorte bij de moederhond zouden weghalen om ze vet te mesten en vervolgens te slachten. Het vlees van de pups en de melk van de moeder gebruiken we dan voor menselijke consumptie. Klinkt dit je bizar in de oren? Toch is het precies wat op grote schaal gebeurt in de bio‑industrie – zij het niet met honden, maar met koeien. Waarom vinden we het ene geval bizar en verwerpelijk, en accepteren we het andere zonder aarzelen?

Het drinken van koemelk en het e...

Hoe afgunst ons helpt inzicht te krijgen in wie we zijn en wat we echt belangrijk vinden.

Afgunst is een pijnlijke emotie. Als we afgunstig zijn, hebben we het gevoel in de schaduw te staan van een broer of zus, vriend of vriendin, collega of teamgenoot. Anderen lijken het beter getroffen te hebben dan wijzelf en dat is maar moeilijk te verkroppen.

Hoewel iedereen ermee bekend is, wordt afgunst slecht begrepen. In Afgunst onderzoekt filosoof Rob Compaijen deze emotie. Wat is het verband tuss...