Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Het verraad door Miep Oranje (1923) is een van de grote mysteries uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Wat bewoog een jonge vrouw die als koerierster voor het verzet geen angst kende voor de Duitsers te gaan werken? En waar is ze gebleven?

Ze wordt ervan beschuldigd honderden verzetsmensen te hebben verraden aan de bezetter. Velen van hen zouden de oorlog niet hebben overleefd. Het leverde haar de sinistere bijnaam ‘Koerierster des doods’ op. Uit vrees voor wraak van het verzet vluchtt...

Melancholie in de Gouden Eeuwbevat een verbluffende verzameling portretten van zeventiende-eeuwse Hollanders die overspannen lijken te raken, of depressief, of psychotisch - gemoedstoestanden die destijds werden geschaard onder de overkoepelende term melancholie.

Het gaat Kooijmans er niet om de beschreven symptomen te duiden met de huidige ideeën over psychische aandoeningen. Het gaat ook niet zozeer om de diagnose of de behandeling, maar vooral om de beleving van de direct betrokkenen: naa...

De veelgelezen rubriek op de Achterpagina van NRC, nu gebundeld.

Karel de Grote, Lodewijk de Zonnekoning en Ivan de Verschrikkelijke kent iedereen wel, maar er zijn nog veel meer heersers met opvallende bijnamen – en die zijn meestal een stuk vermakelijker én veelzeggender dan de bijnamen van deze grootheden.

Bart Funnekotter dook de geschiedenis in en selecteerde de vijftig vorsten met de meest in het oog springende bijnamen. Wat waren de helden- of schurkendaden die ertoe leidden dat zij ...

Een van de grootste wetenschappelijke doorbraken aller tijden was de ontdekking van bacteriën door Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723), die vanwege zijn befaamde microscopen uitgeroepen werd tot een van de grootste Nederlanders. Hij werkte in een tijd waarin de basis werd gelegd voor onze huidige wetenschappelijke praktijk van observatie, controleerbaarheid en publicatie. Als kroon op zijn werk werd hij benoemd tot lid van de prestigieuze Royal Society in Londen.

Van Leeuwenhoek presenteerde...

Het idee dat de wereld kan worden begrepen aan de hand van patronen en onderliggende principes is een van de belangrijkste inzichten van de mens. Dit boek gaat over deze uniek menselijke zoektocht die meer dan 40.000 jaar geleden begon met het krassen van streepjespatronen op mammoetbotten en die heeft geleid tot de wetenschappen van vandaag. Welke routes heeft menselijke kennis doorlopen om van dit bescheiden begin uit te groeien tot onze moderne inzichten over natuur en cultuur?

In een mees...

In dit toegankelijke, algemene overzicht van de Reformatie in de Lage Landen behandelt Christine Kooi de sleutelmomenten van zowel de protestantse als de katholieke Reformatie zoals die zich in de zestiende eeuw voltrok in de Noordelijke én de Zuidelijke Nederlanden. Na de overvloed aan detailstudies over dit onderwerp biedt Kooi nu een schitterende synthese die het complete en complexe verhaal in samenhang vertelt, voor het eerst sinds zestig jaar.

Reformatie in de Lage Landen, 1500-1620 is ...

Ruim drieduizend jonge Nederlandse mannen reisden tussen 1861 en 1870 naar Rome om dienst te nemen bij de zoeaven, het elitekorps van de paus. Met doodsverachting, geloofsijver en een zucht naar avontuur probeerden deze katholieke oorlogsvrijwilligers de paus te verdedigen in zijn strijd tegen het koninkrijk Italië. Dat zij konden sneuvelen deerde hen niet. Integendeel, als martelaar sterven voor de paus was hun grootste wens.

Bij terugkeer in Nederland moesten de zoeaven constateren dat zij...