Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.

Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.

Pas daarna ...

De klassieke opleiding weet zich al honderden jaren te handhaven - ondanks een stortvloed aan onderwijsvernieuwingen. Maar nu de kansenongelijkheid in het onderwijs toeneemt, staat het gymnasium opnieuw ter discussie. Is de kritiek op dit ‘elitaire bolwerk’ terecht? Heeft het gymnasium nog bestaansrecht? Want wat moet je met een dode taal in een wereld die werkt op Google en html?

Aan de hand van de geschiedenis, feiten en cijfers en de verhalen van (oud-)gymnasiasten ontrafelt Mirjam Rem...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

Het is een sprookje dat onze markteconomie een onmisbare voorwaarde voor welvaart en rechtsstaat is. Dat weet de internationaal gezaghebbende Nederlandse economisch historicus Bas van Bavel onweerlegbaar aan te tonen. Hij toetst de abstracte beweringen van de economen genadeloos aan de historische werkelijkheid. De vrije markt, die aanvankelijk breed werd omarmd, blijkt na enige tijd de welvaartsgroei juist te remmen: nieuwe economische elites veroveren met hun rijkdom politieke en juridische...

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De ver...

Op 21 december 1948 werd Masdoelhak Nasoetion door een sergeant-majoor van het Nederlandse Korps Speciale Troepen op de flank van de Merapivulkaan op Midden-Java met een nekschot gedood. Zijn dood veroorzaakte een schok die gevoeld werd van de Tweede Kamer tot aan de VN. De misdaad bleef onbestraft, terwijl alles aan deze cold case uitzonderlijk is. Masdoelhak was in Utrecht gepromoveerd in het Indisch recht en was eerste secretaris van vicepresident Mohammed Hatta. Bovendien spande zijn Nede...

De zes Caribische eilanden in het Koninkrijk zijn al bijna vier eeuwen lang verbonden met Nederland. Daar zijn Antillianen zich heel goed van bewust, maar in Nederland ligt dat anders. Veel kennis over de eilanden is er niet, en er is ook geen sterk gevoel van saamhorigheid: ze worden misschien niet gezien als buitenland, maar ook zeker niet als binnenland. Ondanks de lange gezamenlijke geschiedenis is de gevoelsafstand altijd groot gebleven. In Ongemak beschrijven Gert Oostindie en Wouter Ve...

In een grotendeels ontkerkelijkte samenleving spelen kerken en andere religieuze organisaties nog altijd een opmerkelijk belangrijke maatschappelijke rol. Tussen overheden en religieuze organisaties vindt regelmatig contact plaats en bestaan (financiële) banden. Hoe is dit te verklaren en te rijmen met een op het oog kritische houding vanuit politiek en maatschappij ten aanzien van relaties tussen ‘kerk’ en ‘staat’?

In Gescheiden partners beschrijven James Kennedy en Mart Rutjes de v...

Elk nieuws rond Anne Frank is per definitie wereldnieuws, of het nu gaat om een cold case over het verraad of de boom in haar achtertuin. Zij is een icoon en het Achterhuis een bedevaartplaats. In deze bundel wordt de wordingsgeschiedenis van Anne Frank als wereldwijd symbool vanuit verschillende invalshoeken onder de loep genomen. Dat verhaal begint met de omgeving waarin ze opgroeide: de familie uit Frankfurt en de wereld van Duitse vluchtelingen in Amsterdam, maar ook het angstige leven in...