Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.

Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.

Pas daarna ...

In 1939, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, was Berlijn nog niet zichtbaar veranderd. Het dagelijks leven ging door. Tenzij je joods was. Dan werd je bestaan, dat al heel moeilijk was, onvoorstelbaar veel erger.

Vijf jaar later, in 1944, zagen de dagen in Berlijn er heel anders uit. De stad was veranderd in een heksenketel, geteisterd door een gruwelijk bewind, meedogenloze bombardementen en de toenemende angst voor het naderende Sovjetleger. De manier waarop Berlijners afscheid van elk...

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De ver...

De zes Caribische eilanden in het Koninkrijk zijn al bijna vier eeuwen lang verbonden met Nederland. Daar zijn Antillianen zich heel goed van bewust, maar in Nederland ligt dat anders. Veel kennis over de eilanden is er niet, en er is ook geen sterk gevoel van saamhorigheid: ze worden misschien niet gezien als buitenland, maar ook zeker niet als binnenland. Ondanks de lange gezamenlijke geschiedenis is de gevoelsafstand altijd groot gebleven. In Ongemak beschrijven Gert Oostindie en Wouter Ve...

In een grotendeels ontkerkelijkte samenleving spelen kerken en andere religieuze organisaties nog altijd een opmerkelijk belangrijke maatschappelijke rol. Tussen overheden en religieuze organisaties vindt regelmatig contact plaats en bestaan (financiële) banden. Hoe is dit te verklaren en te rijmen met een op het oog kritische houding vanuit politiek en maatschappij ten aanzien van relaties tussen ‘kerk’ en ‘staat’?

In Gescheiden partners beschrijven James Kennedy en Mart Rutjes de v...

Het middeleeuwse verleden is herkenbaar en bevreemdend tegelijk. Het werkt als spiegel en verdiept juist daardoor het beeld van onze eigen tijd en eigen wereld. Het kan ons bevrijden van traditionele vanzelfsprekendheden en ons ontvankelijk maken voor wat anders is of voor wie anders leeft, gelooft of denkt.

In deze bundel staat het werk van dertig toonaangevende mediëvisten centraal. Evenveel auteurs uit binnen- en buitenland laten zien dat het werk van deze inspirerende onderzoekers zowel...

Waarom zijn popconcerten in voetbalstations politiek? Hoe kon Radio Kootwijk uitgroeien tot een koloniale klankkast op de Veluwe? Wat was de reden dat het publiek zich dikwijls misdroeg in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag? Dachten de Nederlandse autoriteiten in de roaring twenties daadwerkelijk dat jazz ‘danspsychoses’ onder de jeugd zou veroorzaken? En wat zeggen Kinderen voor Kinderen-liedjes over de Nederlandse samenleving in de jaren tachtig en negentig? Dit zijn slechts enkele v...

De Amsterdamse slagerszoon Johan Mezger (1838-1909) kende een onwaarschijnlijke loopbaan. Als gymnastiekleraar bedacht hij een nieuwe geneeswijze voor letsel bij zijn leerlingen: wrijving ofwel massage. Met zijn uitzonderlijke genezingen stootte deze medische pionier door naar de Europese top en behandelde koninginnen en keizerinnen, onder wie Sisi. Hij wist hen met massages, voor het eerst op het naakte lichaam, en tegelijk als psycholoog, gynaecoloog en seksuoloog te helpen in Amsterdam, Wi...

Zoals Stefan Zweig eens zei was het hele Europese continent tijdens de Eerste Wereldoorlog volgepompt met haat. Tijdens de oorlog hielden hij en prominente auteurs als Romain Rolland en Frederik van Eeden over de grenzen heen contact, om met de kracht van hun woord een tegenwicht te bieden. In dit panoramische verhaal over de strijd tegen de allesbeheersende oorlogspropaganda horen we verder de stemmen van Heinrich en Thomas Mann, Roger Martin du Gard, Marcel Proust, Ernst Toller, Joseph Roth...

Wie door het centrum van Amsterdam loopt, kan zich geen voorstelling maken van hoe de stad er een halve eeuw geleden bij lag. Verkrotte huizen, vaak in stutten, gaten in de gevelwand en panden waarvan alleen de onderste verdieping nog overeind stond bepaalden het beeld. Bijna niemand wilde nog in de binnenstad wonen. De gemeente maakte voor verschillende wijken grootschalige afbraakplannen en veel bewoners trokken weg naar de nieuwbouwwijken of randgemeenten buiten Amsterdam.

Amsterdam, bijna ...