De Romeinen geloofden dat kruisiging het ergst denkbare lot was. Daarom was het zo’n geschikte straf voor slaven. Het is dan ook verbazingwekkend dat mensen zijn gaan geloven dat een specifieke gekruisigde, ene Jezus, een god was.

Het christendom is het langst voortdurende, invloedrijkste erfgoed van de oude wereld; de opkomst ervan is de belangrijkste ontwikkeling in de westerse geschiedenis. Hoewel steeds meer mensen het geloof van hun voorouders verlaten en alle religies afwijzen, blijv...

Wenen maakte aan het begin van de twintigste eeuw een tijd door van een ongeëvenaarde bloei van kunst, wetenschap, muziek en psychologie. Dertig jaar later maakten Hitler en zijn meelopers op barbaarse wijze een einde aan deze glansrijke periode.Kris Lauwerys vertelt het verhaal van de stad door de ogen van drie vrouwen. Emilie Flöge, nu vooral nog herinnerd als de muze van Gustav Klimt, was een succesvol modeontwerpster. Milena Jesenská kennen we alleen nog als de Milena van Kafka’s bri...

In De wraak van Diponegoro vertelt Bossenbroek het grote verhaal van het gewelddadige begin én einde van Nederlands-Indië. In het eerste deel, over de Javaoorlog (1825-1830), legt de mystieke prins Diponegoro het na jaren van massaal en fanatiek verzet af tegen de flegmatieke legercommandant Hendrik de Kock. In het tweede deel, over de dekolonisatieoorlog (1945-1949), strijdt de charismatische nationalistische leider Soekarno met succes tegen ‘de laatste landvoogd’, de noeste dromer Hui...

Omdat de mens zelf niet wezenlijk verandert, kan en zal de geschiedenis zich telkens blijven herhalen; hetzelfde als altijd, maar anders. Mens worden is een kunst, het nieuwe boek van Nexus-directeur Rob Riemen, is een pleidooi voor humanisme – in de hoop dat wij eindelijk zullen leren van onze geschiedenis. Onze identiteit zou de belichaming moeten zijn van waarden die aan alle mensen toebehoren en die de eenheid van de mensheid bewaren: onze mogelijkheid om in waarheid te leven, recht te ...

Ida Gerhardt (1905-1997) was de grande dame van de Nederlandse poëzie. Maar ze is ook de schrijver van levendige teksten, die ze heeft uitgesproken bij prijsuitreikingen en presentaties van haar dichtbundels. Tijdens archiefonderzoek voor haar Gerhardt-biografie ontdekte Mieke Koenen fascinerende lezingen die de dichteres heeft gehouden, onder meer op scholen en voor een Zutphense kunstkring.

In Plant, mens, dier is een twintigtal teksten voor het eerst samengebracht. Uniek is de rede die Ge...

In de jaren dertig trokken westerse vrouwen naar Spanje om deel uit te maken van de historische strijd tegen het fascisme. In Morgen of in de toekomst volgt Sarah Watling deze uitzonderlijke buitenstaanders, die moedig en vol overtuiging wilden leven. Watling verweeft de paden van de Amerikaanse journalisten Martha Gellhorn en Josephine Herbst, de Britse schrijfsters en partners Sylvia Townsend Warner en Valentine Ackland, de aristocratische rebel Jessica Mitford en de vrijgevochten dichteres...

‘Kijk, je kunt het niet zien; luister, je kunt het niet

horen; tast, je kunt het niet aanraken.’ Taoïstische

teksten zoals deze uit de Daodejing blinken uit in gewilde

obscuriteit. Over Lao Zi, de mythische stichter

van het taoïsme, wordt dan ook gezegd dat hij zich

toelegde op het verborgen blijven.

Dit elementaire deeltje belicht de duisternis van

deze Chinese filosofie aan de hand van de belangrijkste

taoïstische auteurs en gedachten. Tegelijkertijd

wordt de onpeilbaarheid van het t...

Van kinds af aan is schrijver en NRC-columnist Christiaan Weijts (1976) gefascineerd door de limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Die is recent door Unesco uitgeroepen tot Werelderfgoed. Een groot deel van zijn leven heeft Weijts in de nabijheid van die grens gewoond. Zijn meeslepende relaas is opgebouwd als een reportage-essay, een wandeling in de stijl van W.G. Sebald, langs de Rijn van Katwijk naar Leiden. Van stranddagen en bollenpellen tot de lessen Latijn op het Stedelijk ...

Is moederliefde een instinct dat voortkomt uit een ‘vrouwelijke natuur’ of is het grotendeels een kwestie van sociaal gedrag, dat varieert al naargelang het individu, de tijd en de gebruiken? Dat is de inzet van het historische onderzoek dat Élisabeth Badinter in de jaren tachtig publiceerde: ze observeert de evolutie van het moederlijk gedrag gedurende vier eeuwen en stelt vast dat toewijding aan het kind ontstaat – of niet. Tederheid bestaat – of niet. De onthulling dat hét moeder...

De naam Heidegger is besmet. Aan zijn omvangrijke oeuvre van meer dan honderd werken kleeft de smet van collaboratie met het nazisme. In dit Elementaire Deeltje laat Dirk De Schutter zien hoe de filosofische blik van Martin Heidegger, ondanks die smet, relevant is voor de moderne westerse cultuur. In Heideggers filosofie krijgen vele aspecten van het mens-zijn een nieuwe betekenis: de dood, het geweten, stemmingen als angst of verveling of gelatenheid, de tijd, de waarheid, rationaliteit, het...