Gebakken spons of broodje aap

Er zijn mensen die zo’n hekel aan alle honden (of katten) hebben, dat ze sponzen kopen, die thuis bakken of frituren, waardoor ze krimpen. De gebakken sponzen worden dan in de openbare ruimte verspreid. Een hond eet zo’n spons omdat deze onweerstaanbaar lekker ruikt. De hond krijgt dan veel dorst en gaat drinken. De spons zet daardoor uit in de maag en veroorzaakt een verstopping. Het dier wordt ziek en kan pijnlijk overlijden.

Elke zin in bovenstaand verhaal blijkt onwaar, met uitzondering van de zin dat een hond wil drinken als hij dorst heeft.

Dit boek Gebakken spons of broodje aap? laat aan de hand van een ogenschijnlijk ‘huis, tuin- en keukenverhaal’ zien welke mechanismen ten grondslag liggen aan de verspreiding van nep-nieuws en complottheorieën. En hoe verspreiders van het nieuws vervolgens op de vragen over de waarheid van het bericht reageren...

Mensen kunnen zich vergissen en daar is niets mis mee, mits men open staat voor nieuwe en correcte informatie. Helaas is dat met betrekking tot gebakken spons bij een minderheid het geval. Een groter deel blijft hardnekkig volhouden en soms tegen beter weten in. Precies dat zien we ook bij de grotere thema’s zoals de discussie over wel/niet vaccineren, fraude bij verkiezingen en nep-nieuws.

Ook de media en overheden spelen een rol bij het in stand houden van broodje aapverhalen. Schrijver Elzo Smid toont in dit boek aan dat vaak zonder enig onderzoek meldingen klakkeloos worden overgenomen. Door te citeren doen de media zelf geen bewering en kan onderzoek achterwege blijven. Sociale media doet vervolgens de rest. Dit levert het gevaar op dat mensen inderdaad gaan geloven in een broodje aapverhaal.

De schrijver heeft niet de illusie met dit boek ieders mening te kunnen veranderen. Wel levert hij met dit boek voldoende informatie en ideeën voor wie kritisch is en voor wie privé of professioneel met huisdieren te maken heeft.