Dominique Berretty (1891-1934) behoort tot de grote figuren uit het vroegere Nederlands-Indië. Geboren in Jogyakarta (Midden-Java) in een eenvoudig Indo-Europees milieu slaagde hij erin de koloniale kleurbarrière te doorbreken en klom hij op van klerk tot persmagnaat. Trok hij al als journalist sterk de aandacht, beroemd werd hij om zijn in 1917 in Batavia opgerichte persbureau Aneta. Het haalde de kolonie definitief uit haar isolement en is van immense betekenis geweest voor Indië en het ...

Geschiedenis is lang geen plaats geweest voor vrouwen. Vrouwen schreven geen geschiedenis en maakten – in de ogen van mannelijke schrijvers – geen geschiedenis. Hij was het die bepaalde hoe zij moest leven én wat er over dat leven bewaard bleef voor latere generaties.

Vrouwen lagen langs een strenge morele meetlat. Vanaf de Oudheid domineerde een vrouwelijk ideaalbeeld dat tot ver in de twintigste eeuw overeind bleef. De ideale vrouw baarde kinderen, was mooi, bescheiden, passief, inhuiz...

De Spaanse Successieoorlog (1701-1714) is van grote betekenis geweest voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden maar heeft geen belangrijke plaats in het collectieve geheugen van de Nederlanders ingenomen. Dat heeft wellicht met de naam te maken, die suggereert immers een dynastiek conflict in Zuid-Europa. Dat die oorlog zich voor een belangrijk deel in de directe omgeving van Nederland afspeelde, is echter niet algemeen bekend. Dit boek gaat niet alleen over de oorlog, maar biedt ook...

Het Westland, sinds de 18e eeuw dé tuinbouwstreek van Nederland, kent een rijke geschiedenis. Bewoningssporen gaan terug tot de Steentijd. In de Romeinse Tijd was het Westland, gunstig gelegen aan de Maasmond en aan het kanaal van Corbulo, een dichtbevolkt gebied. Tijdens de Gouden Eeuw kwam het grootste deel van het Westland in het bezit van Oranje: de prinsen waren heer van Monster, Naaldwijk, Wateringen en ’s-Gravenzande. In het lustoord, dat het Westland in de 18e eeuw was, verschenen...

In 1850 bedacht de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman (1806-1863) een personage dat een zware stempel zou drukken op de Nederlandse cultuur: Zwarte Piet. Vijf jaar later creëerde hij een ander succesvol personage: de even laffe als lepe joodse soldaat Levie Mozes Zadok. Beide figuren wekten de spotlust op. Levie was zelfs een rage. In 1855 verkochten elkaar genadeloos beconcurrerende uitgevers binnen enkele maanden ruim 56.000 Levie Zadok-drukwerkjes. Hoe is dat daverende verkoopsucces te...

Opwaarts – dat was het streven van Hein van Rooijen. Hij bouwde zijn wagenmakerij uit tot wielenfabriek. Geïnspireerd door Alphons Ariëns wilde hij katholieke werklozen in Montfoort ‘verheffen’. Deze familiegeschiedenis toont de rol van de middenstand in de katholieke emancipatie. Ondernemen en het verbreiden van het geloof gingen hand in hand. De lat werd hoog gelegd: ‘Willen is kunnen.’ Sommige katholieken gingen hun eigen weg. Heins oudste zoon en beoogde opvolger Rinus werd po...

Het koloniale verleden van de Universiteit Utrecht kent verschillende

aspecten. Henk van Rinsum beschrijft de ontwikkeling van

(wetenschappelijke) kennis die handelt over de kolonie, kennis die

ontwikkeld is in de kolonie, kennis die bestemd is voor de kolonie en kennis

die eigendom is van de kolonie. Rode draad is het idee van Westerse

superioriteit op het terrein van kennisverwerving en kennisoverdracht,

gebaseerd op de fundamentele tegenstelling tussen ‘ontwikkeld’

(dus modern) en ‘(...

Verbanning was een vertrouwde strafmaatregel in het voormalig

Nederlands-Indië. Een onbekend aantal bewoners verdween van Java

naar de buitengewesten, met name naar de Molukken, of als het Europeanen betrof, terug naar Nederland. Historica Margreet van Till

biedt op intieme wijze inzage in de levens van mensen die in de 19de

eeuw gedwongen werden alles achter te laten: een dominee die

weigerde een islamitisch feest bij te wonen, een Javaanse officier van

justitie die zelf in het gevang kwam,...

Sirenes loeien in de West-Oekraïense stad Lviv. Zes gele bussen vol huilende mensen kruipen door de stad. Iedereen is stil. Mensen, jong en oud, zakken op hun knieën langs de straten, hun handen op het hart, tranen lopen over hun wangen. Wat is hier in godsnaam aan de hand?

Phaedra Werkhoven gaat op zoek naar antwoorden. De bussen blijken op weg naar het Marsveld, een van de grootste militaire begraafplaatsen van Oekraïne. Hier liggen de ‘helden’ begraven, de Oekraïense soldaten die s...

Vier eeuwen lang zijn mensen uit Nederland per boot of per vliegtuig naar

Amerika gegaan, om het land te verkennen, te handelen, te koloniseren, zich te

vestigen, zaken te doen, een nieuwe toekomst te vinden of gewoon om als

toerist het land te bezoeken. En vier eeuwen lang komen er Amerikanen, met

uiteenlopende achtergronden, van inheemse, Afrikaanse of Europese afkomst,

naar Nederland. Dit zijn hun verhalen.

De verhalen gaan over ontmoetingen met elkaar, met een andere cultuur, met

het onbe...