De legendarische koning Friso en vrijheidsstrijders Magnus en Grutte Pier vochten voor de Friese vrijheid. Want ‘Leaver dea as slaef’ (Liever dood dan slaaf). De strijdbijl is begraven. Toch streeft een deel van de Friezen tot op de dag van vandaag naar vrijheid en onafhankelijkheid. Wie waren en zijn die Friezen? En wat is vrijheid? Robert Adjiet beantwoordt deze vragen via een mix van historische, mythische, filosofische, politieke, kunstzinnige en etymologische beschouwingen. Een boek ...

In anatomische atlassen en op naakttekeningen was ze niet te zien, in de literatuur kwam ze niet ter sprake, aan het denken onttrok ze zich, en lichamelijk werd ze onderdrukt: lange tijd gold de clitoris als een te negeren orgaan van genot, een duistere en dreigende locus van het vrouwelijke. Vandaag vormt ze het brandpunt van tal van manifesten, symposia, boeken en kunstwerken: het ‘klitje’ is terug en wordt zelfs niet meer als exclusief vrouwelijk gezien.

En toch blijft de clitoris de ...

Lucius Apuleius (tweede eeuw na Chr.) schreef de oudst bekende biografie van Plato. Plato’s denkbeelden beschrijft het leven van de filosoof en probeert zijn filosofie te doorgronden. Het eerste deel behandelt Plato’s natuurfilosofie, het tweede zijn ethiek. Plato was vernieuwend op dit vlak. Enkele jaren geleden dook een derde deel van zijn tekst op. Deze gaat over Plato’s wijze van redeneren en complementeert, hoewel misschien niet authentiek, diens werk.

Apuleius gold in zijn tijd al...

Grootvader Dirk Enno Wiersma was een Fries-Groningse boer die God buiten de deur zette. Zoon Enno Dirk vertrok naar Wenen, werd psychiatrieprofessor in Groningen en vroeg zich met Freud af: ‘Was will das Weib?’ Kleinzoon Dirk, criminoloog en ook psychiater, verkoos samen met zijn Belgische vrouw in Oegstgeest de dood om de ontluistering voor te zijn. Alle drie waren ze in de twintigste eeuw noodzakelijkerwijs kind van hun tijd.

Dit boek gaat over hun geschiedenis in een wereld waarin alle...

Als je onterecht wordt veroordeeld voor een moord of andere zwaar misdrijf, kun je altijd nog terecht bij de Hoge Raad. Althans, op papier. De praktijk is anders, constateert wetenschapsfilosoof Ton Derksen. De Hoge Raad herziet een oordeel zelden. De bereidheid daartoe is simpelweg afwezig. Om dit te rechtvaardigen verlaat de Raad zich op strategieën die regelrecht in strijd zijn met objectieve waarheidsvinding, met het recht en met rechtvaardigheid.

Derksen trekt deze verregaande conclusi...

‘Cioran is zwart en cynisch, maar nooit grauw. Zijn stijl is lucide, geestig, scherpzinnig. In zijn werk komt geen saaie zin voor.’ — Jan Siebelink

Na het schrijven van dit even navrante als geestige slotstuk besloot de Roemeense denker Emil Cioran (1911-1995) dat hij ‘het heelal genoeg belasterd had’. Hij schreef niet verder. Bekentenissen en banvloeken is een boek met bijtende aforismen over verveling, erfzonde, orgasme, Stalin, Keats, Heidegger, Bach, de kerkvaders, islamitisch...

'Logica. De kunst van het redeneren' is het eerste logicaboek van een vrouwelijke denker in Europa. Het is in

Amsterdam geschreven door de onterecht vergeten Josina Carolina van Lynden (1717-1791). In ruim driehonderd toegankelijke paragrafen praat Van Lynden de lezer bij over drogredenen, argumenten en argumentatietechnieken. Ze laat en passant zien dat het in haar tijd opkomende materialisme zich veelvuldig bedient van onjuiste redeneringen.

De pers noemde dit boek bij verschijning in 1770 ...

Dieren hebben hun eigen levensdoelen. Daarom mogen ze niet zonder meer als middel worden ingezet voor onze doelen. Dit (kantiaanse) standpunt werkte de Amerikaanse filosoof Tom Regan (1938-2017) uit in dit wereldberoemde boek. The Case for Animal Rights, een klassieker uit 1983, verschijnt nu voor het eerst in het Nederlands, met een nawoord van Michel Vandenbosch.

‘Het is misschien wel de meest consistente en meest onwrikbare verdediging van dierenrechten.’

Tom L. Beauchamp, Georgetown U...

Bijen hebben een piepklein zenuwstelsel. Hun hersenen hebben de grootte van een vierkante millimeter. In dit boek laat etholoog Lars Chittka zien dat bijen desondanks over opmerkelijke cognitieve vermogens beschikken. Ze zijn slim, hebben een persoonlijkheid, herkennen bloemen en menselijke gezichten, communiceren via een eigen taal, vertonen emoties, kunnen tellen en gebruiken eenvoudige gereedschappen. Ze leren van elkaar en weten problemen op te lossen. Bijen zien meer kleuren dan wij, maa...

In De mens is geen plaag betoogt Cees Buisman dat er best plaats is voor 10 miljard mensen op aarde, zoals de voorspelling voor het jaar 2100 luidt.

Buisman analyseert in dit essay scherpzinnig enkele van de problemen waarvoor de wereld zich gesteld ziet, voornamelijk het gebrek aan zoet water. Ook rekent hij af met clichés en komt hij met onverwachte, positieve oplossingen. Overbevolking is niet het probleem, het effect van ons handelen op de rest van de wereld heeft veel meer invloed. We s...