Pieter Zeeman (1865-1943), hoogleraar experimentele natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam, was een internationale sleutelfiguur in de twintigste-eeuwse fysica. Over Zeeman is nooit eerder een biografie verschenen omdat er nauwelijks bronnenmateriaal beschikbaar was. Lange tijd ging het verhaal dat zijn kinderen, in ruzie, zijn complete archief hadden vernietigd. In 1989 deed Anne Kox, hoogleraar geschiedenis van de moderne natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam, een uitzonderli...

Een nieuwe visie op de literatuur van de afgelopen eeuw.

Literaire schrijvers beïnvloedden in de twintigste eeuw de publieke opinie, veroorzaakten oproer en putten daarbij uit hun persoonlijke levens. Veel schrijvers ontwikkelden zich tot publieke figuren die regelmatig te vinden waren in de media en daardoor een grote maatschappelijke impact hadden.

Zodra schrijverschap een publieke aangelegenheid wordt, verandert de mens langzaam maar zeker in een mythe. In hun werk en in hun optredens ge...

Wie de oorzaken van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust beter wil begrijpen moet Mein Kampf lezen. In dit boek geeft Adolf Hitler namelijk inzicht in zijn gedachtewereld. In Mein Kampf maakt hij duidelijk dat een wereldoorlog onvermijdelijk is en dat de Joden moeten worden ‘verwijderd’. Niets minder dan de wereldheerschappij was zijn einddoel. Zodra hij in 1933 de politieke macht had veroverd ging hij aan de slag met het uitvoeren van zijn plannen.

Mein Kampf werd in binnen- en buitenl...

Democratie begint bij de gemeente. Daar ligt de bron van burgerschap, zeker in Nederland. Hier is de burger al eeuwenlang eigenaar van de lokale democratie. Al vanaf de vroege Middeleeuwen namen lokale gemeenschappen het lot zelf in handen. Samen vormden die ons land uit veen, moeras en water. Centraal bestuur en adel kregen er nooit echt vat op, het lokale zelfbestuur zit ons in de genen.

Tegenwoordig staat de lokale democratie onder druk. We zien een doorgeslagen schaalvergroting, ongekende...

Rampen zijn bepalend geweest voor de geschiedenis van Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de Sint-Elisabethsvloed in 1421, toen mensen, dieren en dorpen verdronken. Het landschap veranderde voorgoed. Of aan de Bijlmerramp in 1992, toen een vliegtuig neerstortte in de Bijlmermeer. Er ging een schokgolf door het hele land.

De publieke reactie op rampen volgt opvallend vaak eenzelfde stramien, al zijn er natuurlijk ook verschillen. Al eeuwenlang zoeken burgers in tijden van rampspoed houvast in cul...

Nederland telt een achttal echte eilanden, of negen als ‘Rottum’ (Rottumeroog en Rottumerplaat) voor twee wordt gerekend. Daarnaast zijn er zeventien voormalige eilanden, waar de sfeer van vroeger nog voelbaar is. Jan Bank en Doeko Bosscher, fervente eilandliefhebbers, onderzoeken de geschiedenis van alle 25 (ooit) geheel door water omringde stukjes Nederland en peilen ook het heden. Wat is kenmerkend voor het ene of het andere eiland? Wat voor werk deden de inwoners, wat hield hen bezig,...

Vanaf midden twintig lijkt het wel permanent spitsuur in je hoofd. Belangrijke keuzes moeten worden gemaakt. Verder studeren, carrière maken, voor jezelf beginnen, of toch eerst die wereldreis? Samenwonen, trouwen, kinderen, of toch (nog even) niet? Ogenschijnlijk heb je het allemaal best goed voor elkaar. En toch knaagt er iets. Is dit het nu, waar doe ik het allemaal voor, zit ik wel op het juiste spoor, wat wil ik nu eigenlijk écht?

In Twintigerstwijfels en dertigersdilemma’s verklaart...

Als Rosie achttien is wordt ze met haar moeder, zusje en broertje door de nazi’s weggerukt uit haar vertrouwde leven in Crasna, een dorpje aan de grens van Roemenië en Hongarije. Vanaf dat moment begint hun onvoorstelbare helletocht langs verschillende concentratiekampen. Rosie was vanaf haar jongste jaren een uitzondering vanwege haar rode haar. Hoewel haar dorpsgenoten en zelfs haar moeder die kleur afschuwelijk vinden, voelt zij zich juist extra krachtig door dat unieke haar. Bij aankom...

In 1903 overleed de dichter, schrijver, predikant en hoogleraar Nicolaas Beets. Het voelde, schreef een krant, alsof er een goede vriend was heengegaan. Zijn dood luidde het einde in van een tijdperk. Beets wás de negentiende eeuw. Zijn leven bestreek bijna negentig jaar, van koning Willem I tot koningin Wilhelmina. Voor de meeste Nederlanders is zijn naam onlosmakelijk verbonden met de Camera Obscura (1839), de bundel schetsen en verhalen die hij onder het pseudoniem Hildebrand publiceerde....

Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw werd in tal van landen het liberale denken dominant. Ook in Nederland koos de overheid als het even kon voor deregulering, privatisering en marktwerking. Bovendien zette het Westen na het vallen van de Berlijnse Muur vol enthousiasme in op wereldwijde vrijhandel. Hoewel die agenda ontegenzeggelijk voordelen had, bracht ze ook problemen mee, zoals een groeiende ongelijkheid tussen rijk en arm, flexibilisering van de vaste baan, meer asociaal gedrag en ...