In het lange eerste millennium van onze jaartelling was 'Nederland' steeds een grensgebied tussen de belangrijkste machtssferen in het westen van Europa en hun buren. De inwoners van de delta van Rijn, Maas en Schelde ondervonden overigens weinig last van deze positie in de marge van de beschaving. Ze deelden graag in de cultuur van bijvoorbeeld de mediterrane beschaving.In de marge van de beschaving vertelt het verhaal van dit eerste millennium van onze jaartelling in die gebieden die later ...

De vestiging van de macht is het tweede deel van Willem Otterspeers magnum opus over de geschiedenis van de Leidse universiteit. De onstuimige stichtingsjaren zijn achter de rug, en de universiteit gaat van de barokke praal van de late zeventiende eeuw over in de schittering van de Verlichting. In zijn scherpzinnige, meeslepende stijl verhaalt Otterspeer van de vogels van zeer uiteenlopende pluimage die de universiteit bezochten. Buitenlandse studenten bleven de universiteitsstad een kleurrij...

We leven nog steeds in de romantiek en het lukt ons niet ons daaraan te ontworstelen. Mensen verlangen ernaar zichzelf te zijn en ze verlangen naar roes en het exotische. De liefde is la grande affaire de la vie. Het romantisch nationalisme staat hoog op de agenda van de multiculturele samenleving en een verenigd Europa. In De romantische orde zet Maarten Doorman uiteen dat de kracht van de Romantiek schuilt in haar dynamiek. Het boek is een synthese van ideeëngeschiedenis en cultuurfilosofi...

Niets heeft zo’n invloed gehad op het verloop van de wereldgeschiedenis als de grote metamorfose van de menselijke samenleving in de afgelopen tweehonderd jaar. Leefden tot de achttiende eeuw wereldwijd de meeste mensen nog in feodale en agrarische samenlevingen, nu is er veelal sprake van geïndustrialiseerde en stedelijke maatschappijen, moderne staten en snelle verbindingen. In deze grote metamorfose van de wereld hebben Nederlanders en het Nederlandse koloniale rijk een belangrijke rol g...

Hoe was het om rond het begin van de jaartelling de lage landen te bereizen, om naast Kenau Simonsdr. Hasselaar op de muren van het belegerde Haarlem te staan, of om als kind de watersnoodramp van 1953 te beleven?

Geert Mak verzamelde voor Ooggetuigen van de vaderlandse geschiedenis ruim honderd authentieke verslagen van belangrijke momenten uit de vaderlandse geschiedenis over een tijdvak van meer dan twintig eeuwen. Uit dagboeken, brieven, reisverslagen en krantenartikelen destilleerde hij ...

Op 5 september 1786 stuurde stadhouder Willem V van Oranje-Nassau achthonderd man troepen naar de opstandige stadjes Hattem en Elburg. De inwoners waren in verzet gekomen tegen de in hun ogen tirannieke macht van Willem V en diens aanhangers. De gebeurtenissen in Gelderland vormden de opmaat tot de burgeroorlog die in mei 1787 in alle hevigheid in de provincie Utrecht losbarstte en vier maanden later zijn dieptepunt bereikte toen een Pruisische interventiemacht van 20.000 man de Republiek bin...

Paul Ehrenfest groeide op in een joods middenstandsgezin in Wenen. Tatiana Afanassjewa kwam uit een welgestelde familie in Petersburg. Hun liefde voor de natuurwetenschappen bracht hen aan het begin van de twintigste eeuw bij elkaar en voerde hen naar Leiden.

Daar bouwde de wervelende Ehrenfest een enorm internationaal netwerk van natuurkundigen op. Afanassjewa werkte – noodgedwongen – vooral thuis tussen de kinderen aan de warmteleer en dacht na over meetkundeonderwijs en hoe je kindere...

Nienke Wijnants werd bekend met Het dertigersdilemma, haar veelgeprezen bestseller over de loopbaan- en levensvragen van jonge hogeropgeleiden. Wijnants kreeg talloze reacties van lezers die de beschreven keuzestress en de druk om het 'perfecte leven' te leiden herkenden. Maar het bleken uiteindelijk de hoofdstukken over authenticiteit en zingeving te zijn die de meeste indruk maakten en waar lezers meer over wilden weten.

In haar nieuwe boek, Wie ben ik en wat wil ik?, stelt Wijnants vast da...

De werken van de wetenschap is het derde deel van Willem Otterspeers Groepsportret met Dame. In het tweede deel van dit magnum opus over de Leidse universiteit liet hij die universiteit achter op het toppunt van haar roem. Veel daarvan bleek bij nader inzien een façade. En net als de Republiek, waarvan de universiteit een getrouwe afspiegeling is, begon ze een tumultueuze tijd van lotswisseling en herstel.

Wie denkt dat de negentiende eeuw een saaie eeuw is, kan zich bij dit boek de ogen uit...