Nederland was in de jaren dertig kort een land van hoop voor Duitse Joden die op de vlucht gingen voor het nationaalsocialisme. Maar teleurgestelde verwachtingen en hernieuwde vervolging bepaalden hier hun nieuwe bestaan. Het antisemitische beleid van het Derde Rijk maakte dat honderdduizenden Joden in de jaren dertig van de vorige eeuw Duitsland ontvluchtten. Velen van hen vonden tijdelijk onderdak in het naburige Nederland. Een nieuw leven opbouwen was moeilijk en degenen die niet verder tr...

Sinds de oprichting van de reddingsmaatschappijen in de

negentiende eeuw, worden schipbreukelingen door een

toegewijde organisatie de helpende hand geboden. Maar

is het juist te veronderstellen dat schipbreukelingen voor

die tijd aan hun lot werden overgelaten?

Al vanaf de achttiende eeuw komt er meer aandacht voor het redden van mensen. Dankzij nieuwe regelgeving en

wetenschappelijke publicaties groeit de kennis over hoe

men een drenkeling snel en veilig aan wal kan krijgen.

Maar waren de om...

Met scherpe observaties en een vlotte pen legt Jan Steenbeek, een 21-jarige dienstplichtige soldaat en student Nederlands, gedurende zijn zestien maanden op Java de laatste stuiptrekkingen vast van Nederland als koloniale macht. Zijn dagboek en brieven geven een eerlijk beeld van de strijd en van morele dilemma’s: ‘Het is in wezen waanzinnig dat 70 miljoen mensen door een paar duizend blanken worden bedild.’

Als zoon van een predikant en als fervent liefhebber van literatuur, worstelt h...

Terwijl men in Nederland bezig was met de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog woedde er in Indonesië nog een bloedige strijd tussen Indonesiërs, Engelsen en Nederlanders. De Japanners hadden zich overgegeven; de inzet was nu de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesia.

Het boek Bersiap! Opstand in het paradijs is het eerste Nederlandstalige boek dat deze vrijwel onbekende periode in de naoorlogse Nederlands-Indonesische betrekkingen behandelt. De periode van de Bersiap bepaalde in hog...

In 1850 bedacht de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman (1806-1863) een personage dat een zware stempel zou drukken op de Nederlandse cultuur: Zwarte Piet. Vijf jaar later creëerde hij een ander succesvol personage: de even laffe als lepe joodse soldaat Levie Mozes Zadok. Beide figuren wekten de spotlust op. Levie was zelfs een rage. In 1855 verkochten elkaar genadeloos beconcurrerende uitgevers binnen enkele maanden ruim 56.000 Levie Zadok-drukwerkjes. Hoe is dat daverende verkoopsucces te...

Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij dachten over de leer van de kerk, weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt er wel iets te zeggen over de manier waarop mensen in huiselijke kring en maatschappelijk leven uiting gaven aan hun geloof. Dit boek beschrijft en verbeeldt de religieuze cultuur aan de hand van voorwerpen, zoals aardewerken heiligenbeeldjes, simpele gebedenboekjes en prachtig ge llumineerdegetijdenboeken, pelgrimsinsignes, ...

Het kanon van de koning van Kandy, krachtbeelden uit Congo, de Benin-bronzen, Javaanse tempelbeelden: het is maar een greep uit een veelheid van voorwerpen die vaak op oneigenlijke wijze in bezit zijn gekomen van Nederlandse en Belgische musea en particuliere verzamelaars. En dan liggen hier ook nog menselijke resten uit koloniale gebieden.

Sinds hun onafhankelijkheid roepen de voormalige koloniën om teruggave van verloren erfgoed. Daardoor voelt dit bezit steeds ongemakkelijker en zoeken re...

Kansengelijkheid in het onderwijs: het lijkt een breed gedeeld ideaal. Maar wat bedoelen we er precies mee? En hoe staat het ervoor in het Nederlandse onderwijs? Louise Elffers laat zien hoe achter het gedeelde streven naar kansengelijkheid uiteenlopende, soms zelfs tegengestelde opvattingen schuilgaan. Ze schept orde in de conceptuele chaos en neemt vervolgens het Nederlandse onderwijs de maat. Hoe (on)gelijk zijn de kansen hier? En wat moet er gebeuren om het ideaal van kansengelijkheid in ...

Selfies werden honderd jaar geleden ook al gemaakt, ‘snapshotesthetiek’ bestond al voor de Polaroidcamera en pasfoto’s zijn ouder dan de identificatieplicht. 'De snelfotograaf. Een geschiedenis van het moderne portret' speelt zich af in de beginjaren van de twintigste eeuw, een tijd van razende snelheid en een tijd waarin veel van wat we nu als vanzelfsprekend ervaren tot stand kwam. Deze ‘moderne’ eeuw – vol ondernemingsdrift, technische vernuftigheid en transnationale handel –...

In 2021 was het 75 jaar geleden dat Truus Smulders-Beliën benoemd werd als eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland. Pas in 1931 werd het wettelijk mogelijk vrouwen in dit ambt aan te stellen. De eerste vrouwelijke Kamerleden speelden een voorname rol in dat parlementaire gevecht.

Het duurde nog bijna twintig jaar tot de benoeming van een volgende vrouwelijke burgemeester. Goedwillende ministers verzuchtten dat de dames maar niet solliciteerden en vaak afvielen vanwege gebrek ...