Ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. W.J. van der Dussen als hoogleraar cultuurgeschiedenis en filosofie aan de Open Universiteit Nederlanden zijn in deze bundel verspreide opstellen van zijn hand opgenomen. De bijdragen hebben betrekking op de filosofie, de geschiedenis en geschiedfilosofie, maar ook de cultuurfilosofie en -kritiek. De bundel bevat tevens enkele artikelen over de Engelse filosoof R.G. Collingwood: Van der Dussen is internationaal bekend vanwege zijn onderzoek naar ...

Onlangs is in Sint-Petersburg de briefwisseling teruggevonden van de Amsterdamse apotheker Albert Seba met de lijfarts en de bibliothecaris van tsaar Peter de Grote. De brieven leveren een schat aan gegevens over de verkoop van de collecties naturalia van Seba en anatomische preparaten van Frederik Ruysch, voor de huisvesting waarvan de tsaar de beroemde Kunstkamera liet bouwen. De aankoop van de Amsterdamse collecties was een uitdrukking van tsaar Peters actieve deelname aan de Europese 're...

Dat universiteiten geen ivoren torens zijn, maar maatschappelijke instellingen die met duizend draden zijn verbonden met de samenleving laat Pieter Caljé zien aan de hand van de sociale en culturele geschiedenis van de studenten van één universiteit - die van Groningen. Daarbij worden sociale, politieke en geografische lange-termijnprocessen verbonden met zo goed mogelijk gereconstrueerde levens van vijf cohorten studenten uit de negentiende eeuw en een cultuurgeschiedenis van het Groninge...

Gedreven helpers - dat geldt voor de mannen en vrouwen die actief waren in de hulporganisaties waaruit in 2000 Cordaid ontstond. Deze grootste katholieke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking telt vijf voorlopers: het RK Huisvestingscomité (1914, voortgegaan als Mensen in Nood), Memisa Medicus Mundi (1925), Cebeo (voortgekomen uit het Centraal Missie Commissariaat met wortels teruggaand tot 1912), de Bisschoppelijke Vastenaktie (1961) en de Bond zonder Naam (1938). De vijf voorlopers be...

Na de kerkhervorming in de zestiende eeuw ontwikkelde de predikant zich tot een karakteristieke figuur in de Nederlandse maatschappij. In de dorpsgemeenschappen genoot hij veel gezag en gaf hij leiding, maar ook in de stedelijke samenleving had de dominee grote invloed. Er waren wel grote regionale verschillen. In de steden van Holland en Zeeland had de nieuwe Kerk met haar predikanten een oppermachtige positie. In het oosten van de Republiek, vooral in Overijssel, waren de predikanten sterk ...

Van alle vormen van etnisch en raciaal vooroordeel heeft het antisemitisme verreweg de langste geschiedenis. Al in de Oudheid gaven de eerste christenen de Joden de schuld van Jezus' kruisiging. In de Middeleeuwen kwamen daar nieuwe beschuldigingen bij zoals woeker, hostieschending, vergiftiging van bronnen en deelname aan samenzweringen tegen het christendom. Later ging men de Joden zien als een vijandig ras dat een bedreiging vormde voor de raszuiverheid van de Europeanen. In het middeleeuw...