Frans Kellendonk schreef ooit: ‘Ethiek betekent voor het “ik”: het kwaad in zichzelf onderkennen. Zonder die twijfel zou zijn denken geautomatiseerd en dus niet meer creatief zijn. De eerste impuls tot een verhaal krijgt een schrijver wanneer hij het met zichzelf oneens is. Twijfel en geloof zijn voor hem complementaire tegengestelden. […] Ook al schrijft hij [de schrijver] over ideeën die hem als burger heilig zijn, in zijn roman zal hij ze op losse schroeven zetten, belachelijk mak...

Dit boekje bevat mijn bijdragen van 2005 tot 2009 aan de rubriek Passage in het blad Proviand van de Studentenkerk te Nijmegen

Bij een vooraf in samenspraak bepaald thema zocht ik gedichten en schreef daar iets over.

Het was inspirerend om bekende en onbekende dichters in deze korte stukjes te belichten.

In 1996 bracht Tonnie Luiken, de oprichter van de WFH-verzamelkrant, een bundeling artikelen uit onder de merkwaardige titel: WFH-verzamelkrant Sterfboek. In 1999 verscheen een tweede deel.

Na de zelfgekozen dood van Luiken, op 10 mei 2004, zijn er allerlei plannen gesmeed om een derde Sterfboek uit te brengen. Maar steeds kwam het er niet van, wat te begrijpen is met zo'n onaantrekkelijke titel. Twintig jaar later is er niettemin een vervolg gekomen: een deel 3, dat toch ook weer op zichzelf ...

Is de PVV de nieuwe NSB?

Heeft Obama iets weg van Chamberlain?

Aan de lopende band kwamen ze de afgelopen jaren voorbij: historische vergelijkingen met de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw. Meestal kreeg de vergelijker al snel de wind van voren en haastten opgetrommelde deskundigen zich om te verklaren dat de vergelijking mank ging.

Moeten we het dus maar niet doen, parallellen aanwijzen tussen het verleden en vandaag? Natuurlijk wel. In dit boek laat Jaap Cohen zien waarom. Hij legt...

Nederland heeft geen Nationaal Historisch Museum nodig, nu het zelf tot museum verworden is: cultureel behoudzuchtig, gerontocratisch, en zwaar beveiligd. De ideologieën van Museum Nederland zijn uitgeput, zijn macht is uitgewerkt en zijn geld is uitgegeven. In deze tijd van crisis geeft Willem Schinkel in De nieuwe democratie een aanzet tot democratische vernieuwing. Want is democratie tegenwoordig niet nog slechts een boekhoudtechniek? Hoe kan een politiek die het steeds moet afleggen tege...

Meister Eckhart (1260-1327), een van de grootste middeleeuwse mystici, staat volop in de belangstelling. Zijn preken en traktaten worden intensief gelezen, niet alleen door theologen en filosofen, maar ook door een steeds groter publiek van leken. Nederlandse auteurs als Simon Vestdijk, Etty Hillesum en C.O. Jellema hebben zich diepgaand met Eckhart beziggehouden. Filosofen als Schopenhauer en Heidegger lieten zich inspireren door de man die meende dat we ‘God moeten bidden om van God leeg...

In 2016 slikten meer dan een miljoen Nederlanders een antidepressivum. Over de behandeling van depressie is al veel geschreven, over de betekenis ervan veel minder. In De grenzen van mijn taal. Een klein filosofisch onderzoek naar depressie gebruikt Eva Meijer haar eigen ervaringen met depressie als vertrekpunt om het fenomeen in kaart te brengen.

Ze beschrijft hoe je waarneming en gevoel kunnen veranderen als je depressief bent, en ze onderzoekt hoe mensen met terugkerende depressies als sch...

In 2019 was het dertig jaar geleden dat met de Rushdie-affaire het debat startte over de islam. Dit essay Het sluipend gif van islamofobie - 1989-2019 gaat uitgebreid in op de politieke exploitatie van islamofobie (het radicaal afwijzen van alles wat met de islam te maken heeft) nadat deze geëxplodeerd was als consequentie van 11 september 2001. Ook staat dit essay stil bij radicalisering als gevolg van islamofobie: islamofobie als zuurstof van radicalisering bij maatschappelijk ontwrichtend...

Zilverlingen

Taal over taal, 1994-2019

‘Oorspronkelijk wilde ik ridder worden of tuinarchitect’, herinnert Marc Kregting zich. Maar dat was voordat in 1994 zijn debuutboek De gezel verscheen. Kreeg hij toen een vak of een identiteit? Vijfentwintig jaar later maakt Kregting de som op in Zilverlingen – een onbeschaamd geretoucheerde keuze uit zijn columns en notities over taal.

Hij werd tekstredacteur. Niet simpel, temeer daar Kregting in de tussentijd naar België emigreerde. Hij moest ...

Ik schrijf omdat ik in iedere gedachte die ik vergeet, verloren ga.

Willem Frederik Hermans

Honderd jaar geleden, op 1 september 1921, werd Willem Frederik Hermans geboren. De schrijver is al ruim een kwart eeuw dood, maar zijn boeken worden nog altijd gelezen. De donkere kamer van Damokles, Nooit meer slapen, Onder professoren, Mandarijnen op zwavelzuur, Het sadistische universum: titels die behoren tot het beste dat de Nederlandse literatuur heeft voortgebracht. In deze bundel schrijven ke...