Richard Rorty

Contingentie, ironie en solidariteit

Hoe kunnen we voor rechtvaardigheid (solidariteit) strijden als we geen beroep kunnen doen op absolute waarheid (contingentie) en wij dat ook beseffen (ironie)?

Dat is de centrale vraag uit deze dit standaardwerk (1989) van de Amerikaanse filosoof Richard Rorty (1931-2007). De vraag is nog steeds actueel. Kijk maar naar het debat over cultuurrelativisme versus "Verlichtingsfundamentalisme". Volgens Rorty heb je vaak meer aan romans dan aan f...

Wat er mis is met het atheïstisch fundamentalisme

De bekende theoloog Alister McGrath maakt korte metten met God als misvatting van Richard Dawkins. Een wereldwijde bestseller, maar gebaseerd op vooroordelen en onwetendheid over religie.

Met verve weerlegt McGrath de belangrijkste stellingen van Dawkins, bijvoorbeeld dat geloof kinderachtig en irrationeel is, dat de wetenschap God overbodig heeft gemaakt en dat religies tot geweld leiden.

Alleen, maar niet eenzaamMensen die alleen leven kunnen doorgaans op weinig waardering rekenen. Een solitair bestaan wordt als iets asociaals en sinisters voorgesteld. Waarom is dit eigenlijk zo in een tijd waarin autonomie, persoonlijke vrijheid en individualisme meer dan ooit worden toegejuicht? De Britse schrijfster Sara Maitland plaatst onze houding ten opzichte van eenzaamheid in historisch perspectief. Ze wijst ons op experimenten en strategieën waarmee we onze angst voor eenzaamheid k...

Het zijn wel de allergewoonste uitingen van de mens: lachen en wenen. Het kind begint met het laatste en het is een vooruitgang, een eerste teken van contact, wanneer er een lachje verschijnt. Heel het leven door blijven deze twee "spontane reacties" bestaan; zij lijken evenzo bij de mens te behoren als het blaffen bij de hond en het kwetteren bij de mus. Juist dit behoren bij de mens stelt ons bij verder nadenken voor een vraag, zelfs voor een reeks van vragen. De mens beschikt over tal van ...

In de armoede van het histroricisme levert Karl Popper felle kritiek op die denkers, die meenden dat de geschiedenis beheerst wordt door strenge wetten. Hij stelt dat door hen enorm veel ellende is aangericht. Op als belangrijkste argument tegen het in historicisme is, dat de invloed van de kennis - waarvan de ontwikkeling zelf onvoorstelbaar is - op de geschiedenis, deze laatste ook onvoorstelbaar maakt. Niet alleen bepaalde soorten marxisme, maar ook doomsday- profetiieën worden daarmee be...

De vraag naar de verhouding van mens en werkelijkheid vormt een van de centrale problemen van de menselijke bezinning. Het gaat hierbij om een vraag die steeds opnieuw wordt gesteld, en bij herhaling opduikt in de geschiedenis van de wijsbegeerte. Men kan er de uitdrukking in zien van de worsteling om werkelijkheidsgehalte, die niet uit het menselijk leven valt weg te denken. Daarom komt deze vraag niet alleen in de filosofie naar voren, maar ook in de wetenschap, kunst, sociale omgeving, dag...

Dit boek wil een schets geven van een structuralistisch model van het subject dat meer recht doet aan de complexiteit die ermee samenhangt waarbij een fysicalistisch reductionisme wordt vermeden. Het leunt sterk op het Franse structuralisme waarin de taal een centrale structurerende functie heeft dat ook het subject raakt. De auteur laat zich hierbij leiden door Foucault, Lacan en Bergson die zich sterk onderscheiden van de Angelsaksische oriëntatie in zowel de filosofie als de psychiatrie w...

In Het absurde universum gaat Patrick Chatelion Counet na hoe de wetenschap, net als de theologie, vastloopt in een poging de ongrijpbare werkelijkheid te doorgronden. De auteur laat zien dat wetenschappelijke theorieën, van oerknal tot zwarte gaten en de verwarrende kwantummechanica, steeds theoretischer worden en absurde trekken krijgen. Counet betoogt dat we de wetenschap, zoals eerder de theologie, kritisch moeten bekijken. Dit boek nodigt ons uit om het mysterie te omarmen en te erkenne...

Nietzsche staat bekend om zijn gedachte dat ‘God dood is’, en om de ‘wil tot macht’ die hij in alle toonaarden bezingt. Het heeft hem vrienden opgeleverd, maar ook vijanden. Zijn filosofie heeft intussen meer te bieden: gedachten over de betovering die Nietzsches Zarathustra kent, en over een toekomstige mens die met zijn soevereine wil tegelijk blijk geeft van morele ernst en van religieuze kwetsbaarheid.

Nietzsches ogenblik betreft het ogenblik waarin het leven van een mens even sti...

In 1960 wordt de voormalige nazileider Adolf Eichmann in Argentinië door de Israëlische geheime dienst gekidnapt. Sinds de Tweede Wereldoorlog had hij een anoniem bestaan geleid, maar nu moet hij terechtstaan wegens ‘misdaden tegen de menselijkheid’. In opdracht van het tijdschrift The New Yorker woonde Hannah Arendt het proces bij. Haar reportage biedt inzicht in het dagelijks verloop van het proces, maar ook in de grote onderwerpen die erachter schuilgingen: het wezen van de gerechtig...