Van de Reynaert tot Moeder de Gans, van vrome liederen tot fan fiction en van een los blad perkament tot het boekenbezit van een Leidse student, in Trouw aan de tekst komt bijna alles aan bod dat anno 2024 het beeld van de historische Nederlandse letterkunde bepaalt. Korte artikelen over teksten, methoden en genres laten zien dat de studie van oudere literatuur voortdurend en opnieuw relevant is voor inzicht in processen binnen de cultuurgeschiedenis tot op de dag van vandaag - in samenwerkin...

Deze monografie onderzoekt het leven van Cornelis Pieter Chastelein (1748-1806), een idealistische patriot die zich inzette voor de ‘ware vrijheid’ in Nederland tijdens de transitie van de oude Republiek naar de Bataafse Republiek. Als veelzijdig publicist en republikein zonder republiek, werd hij door zowel de oude als de nieuwe republiek verbannen. Zijn geschriften reflecteren de revolutionaire omwentelingen van de achttiende eeuw.

Hoe stelden de Nederlandse kranten zich op tijdens de opkomst en regeerperiode van Mussolini in Italië? Uit onderzoek van Hans Geleijnse blijkt dat Nederlandse kranten beleid en man nogal eens wilden scheiden. Waar de kritiek op de fascisten en de Italiaanse regering ook in de Nederlandse pers steeds meer aanzwol, werd de Duce steevast vergeven of vrijgepleit.

Publius Vergilius Maro (70-19 v.Chr.) behoort met zijn gedichten Herderszangen, Boerenbedrijf en Aeneis tot de top van de westerse literatuur, in het gezelschap van Homerus (eind 9e/8e eeuw v.Chr.) en Dante (rond 1300). Kort voor zijn dood

vroeg Vergilius zijn vrienden Varius en Tucca om zijn nog onvoltooide Aeneis te verbranden. Tevergeefs, het epos is door hen kort na zijn dood op verzoek van keizer Augustus uitgegeven en wordt evenals de twee andere gedichten sindsdien

tot op heden onafgeb...

Dit boek bevat de eerste Nederlandse vertaling van de Latijnse Kroniek van Eggerik Egges Phebens (1556-1615). Deze kroniek handelt over de vroegste periode van de Tachtigjarige Oorlog in Groningen en in de omliggende provincies, namelijk de jaren 1565 tot 1595. Er zijn in deze provincies weinig literaire geschriften uit deze periode bewaard gebleven. Phebens spreekt met afgrijzen over de ‘akeligste oorlog’ tussen de Staten der Nederlanden en de koning der Spanjaarden. Hij schrijft dat di...

Begin 1933, meteen na de machtsovername van de nationaalsocialisten in Berlijn, kwam een Duitse vluchtelingenstroom naar Nederland op gang. Ook nazi-propaganda drong de grens over en dat zorgde voor grove grensschendingen, ontvoeringen en schietpartijen. Douaniers en politie in de Nederlandse grensplaatsen waren druk met het handhaven van de rust en orde. Zo werd de Nederlandse grensstreek het werkterrein van het verzet van honderden Duitse emigranten tegen het nazi-bewind; de Gestapo achterv...

De tuinen van de prinsen en prinsessen van Oranje waren toonaangevend in de zeventiende eeuw. Op basis van intensief onderzoek in archieven heeft Lenneke Berkhout een vijftigtal hoveniers en ander tuinpersoneel kunnen identificeren die deze indrukwekkende tuinen verzorgden. Ze beschrijft hun verantwoordelijkheden, hun (financiële) positie, hun relatie met de prins(es) van Oranje en de veranderingen die hierin de loop van de tijd optraden. De hoveniers hielden zich onder andere bezig met de t...

De schilder, etser en fotograaf Willem Witsen (1860-1923) stond midden in de wereld van de kunst en literatuur van zijn tijd, een periode die op artistiek gebied gekenmerkt werd door grote veranderingen. De bewaard gebleven correspondentie laat zien dat Witsen gemakkelijk vriendschappen sloot met beeldend kunstenaars en literatoren, en dat hij uitgroeide tot een sleutelfiguur in een groep die bekend zou worden als de beweging van Tachtig. Nauw betrokken bij het tijdschrift De Nieuwe Gids zett...

Hadewijch was een 13e-eeuwse Brabants dichteres en mystica. Mogelijk was zij een begijn, maar aangezien er geen getuigenissen over haar leven bewaard zijn gebleven, weten we daarover niets met zekerheid. Haar werk wordt beschouwd als een van de hoogtepunten in de Nederlandstalige literatuur. In Welk een ketter is die vrouw geweest! De plaats van Albert Verwey in de Hadewijchreceptie beschreef Annette van Dijk hoe Albert Verwey (1865-1937) zich als dichter, vertaler, criticus en hoogleraar met...

De revolutie van 1795 ontketende een stortvloed aan politiek drukwerk. Dit broncorpus, waarmee de eerste onwennige wisselwerking tussen de pers en de eerste Nederlandse democratie (1795-1801) kan worden bestudeerd, is nog amper verkend. Dit proefschrift brengt daarin verandering. Het brengt het Bataafse perslandschap in kaart en onderzoekt drie belangrijke thema’s in dit vroege stadium van de democratie: de deelname van de burgers, openbaarheid van bestuur en mate van persvrijheid.