Kennis-maken bevat een selectie van Middelnederlandse artesteksten, dat wil zeggen teksten die gericht zijn op het overdragen van kennis over wetenschap, gezondheid en techniek. Deze non-fictie literatuur biedt een goede toegang tot de denk- en leefwereld van onze middeleeuwse voorouders. De oorspronkelijke teksten gaan vergezeld van een vertaling in modern Nederlands en worden uitvoerig ingeleid en toegelicht door specialisten op het gebied van de artesliteratuur. Lezers van nu kunnen in dez...

De preek is een belangrijk genre in de Middelnederlandse literatuur en kan wat betreft omvang en gevarieerdheid de vergelijking met de middeleeuwse preekliteratuur in andere volkstalen goed doorstaan. Naar verhouding is er echter weinig onderzoek naar verricht. Deze bundel is bedoel als nadere kennismaking met de Middelnederlandse preek. Het inleidende overzichtartikel bespreekt de Middelnederlandse preek als een religieus tekstgenre dat tot op zekere hoogte aan andere wetten gehoorzaamt dan ...

De Egmondse Annalen (ontstaan c. 1110-1205) vormen het oudste Hollandse geschiedwerk, en een hoofdbron voor de vroege graventijd. In deze editie wordt, aan de hand van het originele handschrift, de ontstaansgeschiedenis van de tekst geanalyseerd. Twee zelfstandige geschiedwerken (de 'Annalen van Xanten' en een biografie van Thomas Becket) zijn, overeenkomstig de bedoelingen van de annalisten, in de tekst opgenomen. Een vertaling in modern Nederlands en historische annotatie maken deze belangr...

De Romeinen, de Franken en de Noormannen noemden het Nederlandse kustgebied ‘Frisia’. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In ‘De Friezen’, dat deel uitmaakt van de serie ‘Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen’, brengt Van der Tuuk de vroegste geschiedenis van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Zich baserend o...

Aan het begin van de middeleeuwen breidt het aantal lepragevallen zich in Europa sterk uit. Dat is zorgwekkend vanuit een medisch, maar vooral ook vanuit een religieus standpunt. Lepra wordt gezien als een straf van God en het resultaat van een zondig leven. Zonde is besmettelijk, dus wordt geprobeerd de leproos zoveel mogelijk te isoleren in speciale inrichtingen, leprozerieën.

De ziekte van Lazarus - Lepra in de middeleeuwen vertelt over maatschappelijke uitsluiting, vooral op initiatief v...

Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun le...

Tussen 1095 en 1291 gingen honderdduizenden vrome westerlingen - met name mannen maar ook vrouwen - op reis naar Jeruzalem: de plaats waar Jezus van Nazareth is gekruisigd. Het doel van deze gewapende pelgrimages was orde op zaken te stellen in de Heilige Stad en te voorkomen dat daar (nog langer) islamitische krijgsheren de dienst uitmaakten.

Deze militaire operaties, de kruistochten, waren hachelijke ondernemingen, vaak gedoemd tot mislukken. Maar er werden ook successen geboekt. Er heeft b...

In de achtste eeuw veroveren de moslims het Iberisch schiereiland Spanje. Al-Andalus (Arabisch Spanje) groeit uit tot een zelfstandig kalifaat met een grote welvaart. Drie eeuwen later heroveren de christenen het gebied in een strijd die bekend staat als de ‘reconquista’. Toledo, Cordoba en Sevilla worden één voor één ingenomen. Na ca. achthonderd jaar valt in 1492 het doek definitief voor Al-Andalus als de katholieke koningen Ferdinand en Isabella het emiraat Granada inlijven bij de...

Hoewel de Utrechtse Paulusabdij na Egmond de oudste benedictijner stichting is in de noordelijke Nederlanden, resteert er slechts een zeer fragmentarische nalatenschap. De oudste originele archivalia dateren pas van de veertiende eeuw en ook van de bibliotheek zijn maar weinig handschriften van vóór 1300 overgeleverd. In de achttiende en negentiende eeuw werd de kerk van de Paulusabdij gesloopt. Van het interieur is zelfs geen enkele afbeelding bekend. De bijdragen in deze bundel verschaffe...